Rewers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 19-95, pod orłem napis: ZŁ 20 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony pięcioma perełkami.
Awers monety: Półpostać Mikołaja Kopernika trzymającego w jednej ręce krążek z napisem: ECU, a w drugiej książkę w ozdobnej oprawie i z napisem: MONETE/CUDENTE/RATIO, w otoczeniu symbolicznych gwiazdek. Na dole ku prawej stronie napis: MIKOŁAJ KOPERNIK.
Projektant monety: Ewa Tyc Karpińska/Robert Kotowicz
Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu przy ulicy świętej Anny. Gdy Mikołaj miał dziesięć lat, zmarł jego ojciec, a opiekę jego matką i trójką rodzeństwa przejął zamożny wuj, biskup Łukasz Watzenrod. W wieku osiemnastu lat Mikołaj Kopernik rozpoczął studia na wydziale sztuk wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego. Uczelnia ta słynęła wówczas ze świetnego poziomu wykładanej tam astronomii. Kopernik uczęszczał jednak na wykłady z różnych dziedzin: z gramatyki, retoryki, poetyki oraz na zajęcia matematyczno-astronomiczne. Bardzo prawdopodobne, że właśnie w okresie studiów wpadł na pomysł rewolucyjnej teorii budowy świata. Po czterech latach Kopernik opuścił Kraków, a w 1496 roku przyjął niższe święcenia kapłańskie w kanonii warmińskiej. W tym samym roku wyjechał do Bolonii na studia z prawa jurystycznego. Bolonii przebywał trzy lata, ale nie ukończył planowanego kierunku. Trzydziestego pierwszego maja 1503 roku doktoryzował się z prawa kanonicznego w Ferrarze.
W 1510 roku Kopernik zamieszkał we Fromborku, gdzie został mianowany kanonikiem. Pracował także jako lekarz, a w wolnych chwilach poświęcał się badaniom naukowym. W 1521 roku ustąpił z urzędu administratora dóbr kapitulnych. Mikołaj Kopernik był aktywny w bardzo wielu dziedzinach wiedzy, jak fizyka, geografia, ekonomia, w sprawach której udzielał rad samemu królowi. Podczas obrad sejmiku pruskiego w 1522 roku wygłosił traktat o sposobie bicia pieniędzy pt. „Modus cudendi monetam".
Wciąż jednak poświęcał sporo uwagi astronomii. Pierwszy szkic koncepcji budowy świata podał w rozprawie znanej jako „Komentarzyk Mikołaja Kopernika o utworzonych przez niego hipotezach ruchów niebieskich”, w którym podał siedem założeń swojej koncepcji:
1. Nie istnieje jeden środek wszystkich kół niebieskich lub sfer.
2. Środek Ziemi nie jest środkiem Wszechświata, lecz tylko środkiem ciężkości i środkiem sfery księżyca.
3. Wszystkie sfery obiegają Słońce jako swój środek i dlatego Słońce jest środkiem całego Wszechświata.
4. Stosunek odległości Ziemi od Słońca do wysokości firmamentu jest znacznie mniejszy od stosunku promienia Ziemi do odległości jej od Słońca, a zatem odległość Ziemi od Słońca jest znikomo mała w porównaniu z wysokością firmamentu.
5. Jakikolwiek ruch jest dostrzegany na firmamencie , to nie pochodzi z jakiegoś ruchu firmamentu, lecz z ruchu Ziemi. Ziemia wraz z okalającymi ją żywiołami wykonuje pełny obrót dzienny dokoła swych niezmiennych biegunów, podczas gdy firmament i najwyższe niebo pozostają nieruchome.
6. To, co nam się przedstawia jako ruch Słońca, pochodzi nie z jego ruchu, lecz z ruchu Ziemi i naszej sfery, wraz z którą krążymy dokoła Słońca, podobnie jak jakakolwiek inna planeta. Ziemia ma przeto więcej niż jeden ruch.
7. Poziomy ruch prosty i wsteczny planet pochodzi nie z ich ruchu, lecz z ruchu Ziemi.
W dalszych rozważaniach Kopernik oznajmił, że ruchy planet na niebie należy odnosić nie do punktu równonocy, którego położenie jest zmienne, lecz do wybranych gwiazd. Okres obiegu Ziemi dookoła Słońca wyznaczył względem gwiazdy o nazwie „Kłos Panny”, otrzymując długość roku gwiezdnego równą 365d 6h 10 m. Wynik ten jest większy tylko o minutę od przyjmowanego obecnie. Kopernik nie wydrukował swojej rozprawy, ponieważ zamierzał przeprowadzić dokładniejsze badania, a następnie wydać bardziej obszerną publikację. Polski astronom kładł duży nacisk na wyniki obserwacji, weryfikujące prawdziwość teorii. Swoje obliczenia umieścił w tabelach, które miały ułatwiać obliczanie położeń Słońca, Księżyca oraz innych planet. Obserwował on również zaćmienia Słońca i Księżyca, stosując przy tym wymyśloną przez siebie tzw. metodę ekranową, będącą prototypem kamery fotograficznej. W „De Rovolutionibus” Kopernik przewidział fazy Wenus i Merkurego. Uznał on także świat za kulisty, a zatem skończony. Rewolucyjny charakter pracy Kopernika wynikał z faktu, że wszystkie ówczesne religie dzieliły świat na zniszczalny świat ziemski i niezniszczalny świat ciał i zjawisk niebieskich. W latach 1539 - 1541 we Fromborku przebywał Jerzy Joachim von Lauchen, profesor matematyki uniwersytetu wittemberskiego, zwany Retykiem., który, nim opuścił miasto, zabrał ze sobą odpis dzieła Kopernika, z zamiarem wydrukowania go w Norymberdze. „De Rovolutionibus” wydrukowano w 1543 roku w liczbie około tysiąca egzemplarzy. Samo dzieło składało się z sześciu ksiąg i zawierało list dedykacyjny dla papieża Pawła III.
Mikołaj Kopernik zmarł 24 maja 1543 roku w wyniku wylewu krwi do mózgu. Pochowano go pod posadzką katedry we Fromborku.
- Metal
- Ag 925
- Nakład
- 15 000 szt.
- Opakowanie
- Kapsel
- Rok emisji
- 1995
- Średnica monety
- 38,61 mm
- Stan zachowania
- menniczy
- Waga monety
- 31,1 g
Podziel się swoją opinią