10 zł, 200-lecie Powstania Mazurka Dąbrowskiego

Powiększ

Kod produktu: PAR_740

Ocena

Napisz opinię

Cena:264,00 zł

Opis produktu

Awers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji 19-96, pod orłem napis: ZŁ 10 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony pięcioma perełkami.

Rewers monety: Półpostać gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. W tle fragment zapisu nutowego Mazurka Dąbrowskiego oraz grupa maszerujących żołnierzy. W otoku napis: 200-LECIE POWSTANIA MAZURKA DĄBROWSKIEGO, na tle postaci żołnierzy z lewej rok: 1797, z prawej rok: 1997.

Projektant monety: Ewa Tyc-Karpińska / Ewa Olszewska-Borys

Tekst Mazurka Dąbrowskiego (znanego wcześniej jako Pieśń Legionów Polskich) powstał w dniach 16-17 lipca 1797 roku we włoskim miasteczku Reggio nell'Emilia. Autorem słów był Józef Wybicki, pochodzący z Będomina poeta, dramaturg, kompozytor, dyplomata, polityk i prawnik. Uczestnik konfederacji barskiej i powstania kościuszkowskiego. Przybył on do Lombardii w 1797 roku, jako współorganizator Legionów Polskich, które były częścią armii Napoleona. Wybicki napisał tekst Mazurka z okazji uroczystości pożegnania legionistów, którzy opuszczali Reggio. Zagadką do dziś pozostaje kwestia melodii, jej autora lub jego braku. Początkowo za autora melodii uważano Michała Kleofasa Ogińskiego, autora Pożegnania ojczyzny. Z czasem jednak ta hipoteza została obalona i obecnie, najczęściej, uznaje się, że melodia Mazurka to melodia ludowa.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w XVIII wieku mazur należał do tańców szlacheckich, a nie ludowych. Był on modny nie wśród biedoty, ale wśród mieszczaństwa i szlachty. Mazura kształtowała też scena teatralna, z którą współpracował też sam Wybicki. Bardzo możliwe, że on właśnie autor słów do Mazurka opracował do niego melodię na podstawie znanych mu wcześniej motywów. Po raz pierwszy Pieśń Legionów została wykonana publicznie 20 lipca 1797 roku i od razu spotkała się z aplauzem polskich legionistów. Wkrótce po tym Dąbrowski pisał do Wybickiego: „Żołnierze do Twojej pieśni nabierają coraz więcej gustu i my ją sobie często nucimy z winnym szacunkiem dla autora". Niebawem wszystkie Legiony we Włoszech znały pieśń Wybickiego. Do 1798 roku pieśń była już znana we wszystkich zaborach, stała się ona inspiracją dla Polaków rozsianych po całym świecie. Dawała im wiarę i nadzieję na wolność. Wraz z jej popularnością rosła także legenda Pieśni i w okresie Księstwa Warszawskiego Pieśń Legionów stała się w zasadzie nieoficjalnym hymnem Polski.

Po upadku Napoleona powstało Królestwo Polskie, którym rządził brat cara Rosji, książę Konstanty. Administracja carska próbowała wymazać Mazurka Dąbrowskiego z narodowej tożsamości i pamięci. Udało się to jedynie na krótką metę, ponieważ już w czasie powstania listopadowego Mazurek był śpiewany niemal wszędzie. Jak się okazało pieśń poruszała nie tylko Polaków. W XIX wieku Mazurek stał się inspiracją dla wielu autorów z innych państw, stając się protoplastą wielu hymnów. Wzorowali się na nim Słowacy, Czesi, Chorwaci i Ukraińcy. Pieśni stworzone przez te narody na podstawie polskiego mazurka stały się nowymi hymnami lub pieśniami narodowymi. Słowa „Jeszcze Polska nie zginęła” okazały się bardzo uniwersalne – oczywiście po zmianie nazwy kraju. Mazurek Dabrowskiego był również wykorzystywany w utworach muzycznych. Jednym z pierwszych takich utworów nawiązujących do Pieśni Legionów była Fuga na temat Mazurka autorstwa Karola Karpińskiego.

Po melodię Mazurka sięgnął także Ryszard Wagner w swojej uwerturze pt. Polonia, powstałej po upadku powstania listopadowego. W trakcie II wojny światowej, gdy granie Mazurka było zabronione, odgrywano właśnie uwerturę Wagnera. W 1978 roku w rodzinnym domu Józefa Wybickiego w Będominie powstało Muzeum Hymnu Narodowego. Źródła: Wacław Panek, Hymny Polskie, Warszawa 1997. Ministerstwo Kultury RP