10 zł, Ignacy Domeyko 1802-1899 - podróżnicy i badacze

legend Powiększ

PAR_1049

PAR_10495

Cena:61,00 zł


Podstawowe parametry:
Data emisji: 06-02-2007
Metal: Ag 925
Nakład: 55 000 szt.
Opakowanie: Kapsel
Rok emisji: 2007
Średnica monety: 32 mm
Stan zachowania: L (menniczy)
Waga monety: 14,14 g

Opis produktu

Rewers monety: Z lewej strony stylizowany wizerunek siedzącego Ignacego Domeyki z otwartą książką. U góry z lewej i prawej strony stylizowany wizerunek gór. Z prawej strony stylizowane wizerunki fragmentów: siatki geograficznej i konturów kontynentu Ameryki Południowej. Z prawej strony półkolem napis: IGNACY DOMEYKO 1802-1889. 

Awers monety: Z lewej strony wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Powyżej stylizowany wizerunek gór. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Poniżej orła napis: 10 ZŁ, pod napisem oznaczenie roku emisji: 2007. Po prawej stronie orła stylizowane wizerunki: fragmentu rysunku technicznego przedstawiającego urządzenie do analizy srebra, kryształu z tablicy dydaktycznej z podręcznika mineralogii Ignacego Domeyki, rośliny "Domeykoa oppositifolia" oraz małża "Trigonia domeykoana". Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w. 

Projektant monety: Roussanka Nowakowska 

Ignacy Domeyko urodził się 3 lipca 1802 r. w Niedźwiadce koło Mira. Mineraologią zainteresował go stryj, swego czasu uczeń A.G. Wernera we Freiburgu.Domeyko rozwinął te zainteresowania w szkole powiatowej w Szczuczynie Lidzkim a później na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie wykładali uczniowie Wernera. W 1822 roku Domeyko uzyskał tytuł magistra filozofii na podstawie pracy z zakresu matematyki wyższej. W czasie studiów działał on także w Towarzystwie Filomatów, za co został aresztowany. Karę zmieniono następnie na dozór policyjny. Następstwem tej działalności było aresztowanie, a następnie dozór policyjny. 

Przez kolejne sześć pracował na roli i kształcił się na własną rękę, ponieważ nie udało mu się wyjechać na studia geologiczne do Berlina. 

Domeyko zamierzał wziąć udział w pierwszej części powstania listopadowego, ale do walk udało mu się przyłączyć dopiero w czerwcu 1831 roku, gdy na Litwę wkroczył korpus generała Chłapowskiego. Po nieudanej kampanii, Domeyko oraz inni uczestnicy powstania musieli udać się na emigrację. Domeyko dotarł do Gniezna. Tam spotkał się z Mickiewiczem, po czym razem udali się do Paryża. We Francji Domeyko stopniowo oddalał się od politycznego zamętu na rzecz studiów. Wszędzie gdzie mógł, słuchał wykładów najwybitniejszych ówczesnych uczonych. Wybitny geolog Elie de Beaumont doradził mu studiowanie górnictwa w paryskiej Ecole des Mines. Po ukończeniu tej uczelni Domeyko pracował w Alzacji, lecz zrezygnował z tej pracy, by udać się do Chile. Jak miało się okazać, spędził tam pół wieku (1838-1889). 

Decyzję o przyjęciu pracy na stanowisku profesora mineralogii w szkole w Coquimbo, w północnej części Chile, podjął Domeyko w październiku 1837 r. Propozycję złożył mu pełnomocnik chilijskiego rządu. Chile było wówczas młodym krajem, który potrzebował wykształconych warstw społecznych, innymi słowy potrzebował elit, które zmodernizowałyby kraj. Do wyjazdu mógł zachęcić Domeykę również Adam Mickiewicz, który pisał do niego: „Jest dla Ciebie miejsce w Chile, będziesz profesorem chemii i metalurgii, opłacą Ci podróż, a pensja wynosi 3 tysiące dolarów." 

Objął stanowisko wykładowcy chemii i mineralogii w szkole górniczej w Coquimbo w Chile. Dotarł tam po czteromiesięcznej podróży 3 czerwca 1883 r. Oczekiwano go tam niecierpliwie jako człowieka, który potrafi uzyskać z galeny srebro. Z kruszcami i górnictwem wiązali nadzieje nie tylko mieszkańcy Coquimbo. Młoda chilijska republika upatrywała w górnictwie dźwignię przyszłego rozwoju gospodarczego. 

Domeyko był świetnym organizatorem, troszczył się o wyposażenie szkoły górniczej, opracowywał i rozwijał programy nauczania. Jeszcze podczas pracy w Szkole Średniej w La Serena, w prowincji Coquimbo władze oświatowe przyjęły jego propozycję reformy oświaty. 

W 1846 roku objął Katedrę Chemii i Mineralogii na Uniwersytecie Chilijskim, zaś w 1867 roku objął urząd rektora tej uczelni, który piastował przez trzy kadencje, do roku 1883. W 1852 roku został odpowiedzialnym za reformę szkolnictwa wyższego w Chile i reorganizację Uniwersytetu oraz wdrożenie "wileńskiego" modelu nauki i oświaty, w którym Uniwersytet sprawuje nadzór nad szkolnictwem średnim. 

Ponadto do obowiązków Domeyki należało prowadzenie wykładów z chemii, fizyki, mineralogii i metalurgii. Wykonywał również analizy chemiczne próbek zebranych przez siebie i nadesłanych przez właścicieli kopalń. W uznaniu dla jego wiedzy i charakteru mianowano go wkrótce sędzią górniczym. Przede wszystkim, był jednak wybitnym specjalistą w dziedzinie mineralogii chemicznej. W 1832 roku odkrył złoża rudy srebra w Chanarcillo. W latach 1838-46 odbywał dalekie podróże badawcze, w trakcie których wspinał się górskie przełęcze i na czynne wulkany. Starał się również poznać zwyczaje i kulturę rdzennych mieszkańców i plemion, często postrzeganych jako „dzikie”. 

W latach 1847-53 kierował misjami rozjemczymi w kopalniach srebra i zajmował się szacowaniem wartości złóż. 

Dorobek naukowy Domeyki jest imponujący i interdyscyplinarny. Wśród jego prac, publikacji i notatek można znaleźć zarówno pomiary barometryczne, obserwacje klimatyczne, sejsmologiczne, jak i zagadnienia socjologiczne i etnograficzne: badając życie Indian Araukanów przyczynił się do ich ocalenia. Interesował się przede wszystkim występowaniem złóż surowców mineralnych i tektoniką Andów. Stworzył naukowe podstawy eksploatacji bogactw naturalnych, a także założył sieć stacji meteorologicznych. 

Choć tęsknił za ojczyzną. To po zakończeniu kontraktu postanowił pozostać w Chile. Brał jednak czynny udział w rodzimym życiu naukowym, uczestniczył bowiem w pracach Krakowskiego Towarzystwa Naukowego i Akademii Umiejętności w Krakowie. 

Na ostatnią podróż do ojczyzny zdecydował się w 1884 roku. Pragnął odwiedzić córkę, która siedem lat wcześniej przeniosła się na Litwę. W Krakowie, w Wielkanoc 1888 roku, jego syn Herman odprawił uroczystą mszę w Katedrze wawelskiej. Było to dla Domeyki bardzo wzruszające przeżycie. Dwumiesięczna podróż powrotna wyczerpała jego siły. Zmarł wkrótce po powrocie do Santiago, 23 stycznia 1889 roku. Miał osiemdziesiąt siedem lat. Śmierć Domeyki okryła Chile żałobą. 

Jego imieniem nazwano wulkaniczne pasmo górskie: Cordillera de Domeyko - wyjątkowo bogate w złoża rud miedzi), znajdujące się w Andach Środkowych, w północnej części Chile. 

Źródła: Materiały z konferencji PAN poświęconej życiu i działalności I. Domeyki w opracowaniu dr hab.Barbary Namysłowskiej-Wilczyńskiej, prof. nadzw. PWr, Zakład Geologii, Instytut Geotechniki i Hydrotechniki PWr.

Opinie

Bądź pierwszym który napisze opinię!

Napisz opinię

10 zł, Ignacy Domeyko 1802-1899 - podróżnicy i badacze

10 zł, Ignacy Domeyko 1802-1899 - podróżnicy i badacze

Podobne produkty z tej kategorii

Kontakt

Telefon
+48 22 769 77 27
(dni robocze 8.00-16.00)
Telefon
+48 509 445 403 
(tylko skup monet i banknotów)
skup monet warszawa, skup banknotów

Szukaj

Kategorie

Przewoźnicy

darmowa wysyłka

Portfele skórzane

artykuły szkolne

Promocje

Brak promowanych produktów w tym momencie.