Rewers: Z prawej strony wizerunki dwojga dzieci, z lewej flaga państwowa wykonana białą i czerwoną emalią oraz napis: SOLIDARNOŚĆ / 1980 - 2000. W tle wizerunek fragmentu kuli ziemskiej ze stylizowaną siatką geograficzną oraz fragmentem zarysu Europy.

Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-00, pod orłem napis: ZŁ 10 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony pięcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.

Projektant: Ewa Tyc-Karpińska / Robert Kotowicz

Polacy, jako naród i jako społeczeństwo, nie zaakceptowali w pełni swojej roli, która przypadła im w udziale po II wojnie światowej. Polska stała się bowiem państwem zależnym od ZSRR, jedną z radzieckich republik. Żywe w pamięci Polaków były również zbrodnie stalinizmu, takie jak Katyń, represje na żołnierzach AK i powszechna inwigilacja Urzędu Bezpieczeństwa.

Po śmierci Stalina w 1953 roku nadeszła „odwilż”, w wyniku której z więzień i obozów zwolniono niektórych wcześniej niesłusznie skazanych. Wszystko to było jednak niewystarczającym gestem, tym bardziej, że sytuacja ekonomiczna w kraju drastycznie się pogarszała. Przymusowa centralizacja, konsolidacja i niszczenie prywatnej przedsiębiorczości prowadziły kraj do ruiny gospodarczej, a Polaków do biedy. Pogorszeniu ulegały także warunki materialne robotników, nazywanych przez władzę „przewodnią siłą narodu”. To właśnie „przewodnicy narodu” zaprotestowali jako pierwsi. W 1956 roku doszło do robotniczych manifestacji w Poznaniu, które zostały krwawo stłumione przez władze komunistyczne. Pokłosiem poznańskiego czerwca była zmiana w kierownictwie PZPR i krótkotrwały rozkwit wolnej prasy. Rządy Gomułki doprowadziły jednak z czasem do pogłębienia gospodarczej zapaści. Ponadto, w siłę rósł aparat przemocy, w skład którego wchodziły jednostki Milicji Obywatelskiej, Służby Bezpieczeństwa i ORMO.

W 1968 roku wybuchły strajki studenckie, które władza wykorzystała jako pretekst do zakrojonej na szeroką skalę akcji antysemickiej.

Gospodarka wciąż kulała i w 1970 roku ogłoszono drastyczne podwyżki cen artykułów pierwszej potrzeby, zwłaszcza żywności. W wyniku tych podwyżek przez Wybrzeże przetoczyła się fala strajków, która ponownie przyczyniła się do zmian na najwyższych szczeblach władzy. Gomułkę zastąpił Gierek, który dał Polsce impuls do rozwoju za pomocą zaciągniętych na Zachodzie kredytów. Kredyty nie uzdrowią jednak chorego systemu i takiej też gospodarki. Należy je również spłacać, a niewydolna gospodarka socjalistyczna przyczyniała się do wzrostu zadłużenia. W rezultacie dobra koniunktura i polityka Gierka zaczęła się załamywać w 1975 roku. W 1976 roku doszło do strajków w Radomiu i w Ursusie. Władza ponownie sięgnęła po rozwiązania siłowe i represje.

Karol Wojtyła, wybrany na papieża w 1978 roku, nawoływał do poszanowania ludzkiej godności i wolności. Dał on nadzieję milionom Polaków, którzy tłumnie przybywali na spotkania z nim w trakcie jego pielgrzymek do kraju.

Rozbudzone nadzieje Polaków i pogłębiający się kryzys gospodarczy doprowadziły do strajków w Świdniku w 1980 roku. Strajki ponownie były wynikiem podwyżki cen żywności.

Po lipcowych protestach na Lubelszczyźnie miał miejsce sierpniowy protest w Stoczni Gdańskiej zorganizowany przez Wolne Związku Zawodowe Wybrzeża. Komitet strajkowy żądał przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy oraz wzniesienia pomnika ofiar 1970 roku. Żądano także poszanowania praw pracowniczych i wysunięto postulaty socjalne. Po dwóch dniach, po tym jak do stoczni przybyli delegaci z innych strajkujących zakładów, powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.

Postulaty robotników były wyzwaniem dla władzy, ponieważ oprócz kwestii ekonomicznych dotyczyły również spraw politycznych, albowiem robotnicy domagali się prawa do tworzenia wolnych związków zawodowych. Ponadto wieści o strajku w Gdańsku – mimo cenzury – szybko rozeszły się po Polsce i wkrótce do strajkujących dołączyli robotnicy w Szczecinie i na Śląsku. Przez to władza nie mogła uciec się do użycia przemocy, jak miała to miejsce w 1956 i w 1970 roku. Dlatego też władza była zmuszona negocjować ze strajkującymi. Dwudziestego pierwszego sierpnia Komisja Rządowa przybyła na spotkania z przedstawicielami komitetów strajkowych. Przedstawiciele obu stron podpisali tzw. Porozumienia sierpniowe, na mocy których 17 września powołano do życia ogólnopolski Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność". Dwudziestego trzeciego sierpnia ukazał się pierwszy numer „Strajkowego Biuletynu Informacyjnego” pt. „Solidarność'", który zainspirował studenta gdańskiej Szkoły Sztuk Pięknych, Jerzego Janiszewskiego do stworzenia słynnego symbolu-logo związku.

Do grudnia 1981 roku „Solidarność” ze związku zawodowego przekształciła się narodowy ruch o charakterze niepodległościowym, do którego swego czasu należało 10 milionów Polaków.