Awers monety: Na tle stylizowanego wizerunku ratusza we Wrocławiu wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Nad orłem z prawej strony oznaczenie roku emisji: 2000. Z lewej strony orła napis: 10 oraz półkolem: ZŁOTYCH. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.

Rewers monety: Wizerunek herbu Wrocławia wkomponowany we fragment portalu. U dołu półkolem napis: 1000-LECIE WROCŁAWIA.

Projektant monety: Roussanka Nowakowska

Pierwsze wzmianki na temat Wrocławia pojawiły się za panowania Bolesława Chrobrego, gdy w roku 1000 ukazała się bulla papieska ustanawiająca w grodzie siedzibę biskupstwa wrocławskiego. Osadnictwo na Ostrowie Tumskim istniało jednak już wcześniej. Znajdująca się tam osada położona była na przecięciu licznych szlaków handlowych biegnących z południa na północ Europy oraz z zachodu na wschód.

W pierwszej połowie X wieku miasto dostało się pod panowanie czeskie a następnie otrzymało nazwę od imienia czeskiego księcia Wratysława. W okresie rozbicia dzielnicowego Śląsk i największy z jego grodów stały się domeną nowej linii książęcej - Piastów Śląskich.

W XIII wieku dokonano lokacji miasta na prawie magdeburskim. W tym czasie dominującą rolę wśród mieszkańców miasta przejęli koloniści niemieccy, których do osiedlenia się na Śląsku zachęcali, w nadziei wspomożenia procesu zagospodarowania swych ziem Piastowi Śląscy. W 1335 roku, po śmierci księcia Henryka Piastowskiego miasto wróciło do rąk czeskich królów. W czasie panowania Luksemburczyków rozwijało się rzemiosło i handel, a sam Wrocław był drugim co do wielkości, po Pradze, miastem w Koronie Czeskiej. Po wygaśnięciu dynastii Luksemburczyków miasto, wraz z Koroną zostało włączone do Monarchii Habsburskiej.

W 1741 roku Wrocław został zdobyty przez Fryderyka II, króla Prus. Mieszkańcy miasta witali jego wojska entuzjastycznie, a król pruski uczynił prowincję„zbrojownią” swojego państwa. Wrocław z kolei stał się twierdzą oraz jednym z trzech miast stołecznych.

Z drugiej strony władza pruska pozbawiła Wrocław rozwijanej od średniowiecza samorządności.

Po porażce wojsk pruskich z wojskami Napoleona, Wrocław również skapitulował przed wojskami cesarza Francji. Francuzi wyburzyli fortyfikacje, co umożliwiło miastu rozwój przestrzenny. W wyniku gruntownych reform przeprowadzonych w 1809 roku Wrocław oraz inne pruskie miasta zyskały prężny samorząd oraz możliwość nieskrępowanego rozwoju w dobie kapitalizmu. Dwa lata później powstał Uniwersytet Wrocławski.

W XIX wieku Wrocław stał się ważnym ośrodkiem naukowym, kulturalnym, administracyjnym, wojskowym, kościelnym oraz, za sprawą przemysłu odzieżowego i maszynowego, również istotnym centrum przemysłowym. Po wybudowaniu kolei żelaznej (odcinka z Oławą) stolica Śląska stała się ważnym ośrodkiem komunikacji lądowej oraz wodnej (za sprawą prac regulacyjnych na Odrze i budowie portu na przełomie XIX i XX wieku). Nieustannie rozwijała się także infrastruktura miejska. W 1877 roku powstały linie tramwajów konnych. Natomiast od końca stulecia postępowała stopniowa elektryfikacja miasta, która umożliwiała zastępowanie transportu konnego przez tramwajami elektryczne.

W okresie przełomu wieków kwitło również życie naukowe. Uniwersytet Wrocławski wychował już wtedy kilku noblistów. Ponadto w 1910 roku powstała Wyższa Szkoła Techniczna, a w 1911 Akademia Sztuk Pięknych.

Rozwój przemysłu, handlu, infrastruktury oraz szkolnictwa wyższego przyczynił się do rozkwitu życia kulturalnego, w tym muzycznego, teatralnego oraz plastycznego, dzięki czemu Wrocław stał się jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych ówczesnych Niemiec. Początek XX wieku to okres powstania wybitnych dzieł architektonicznych, np. Hali Stulecia. O znaczeniu miasta może też świadczyć rosnąca liczba zagranicznych placówek dyplomatycznych, których w 1914 roku było już czternaście oraz przekraczająca pół miliona liczba mieszkańców.

Podczas I wojny światowej Wrocław znalazł się poza obszarem frontowym, dzięki czemu uniknął zniszczeń. Wojna miała jednak niekorzystny wpływ na gospodarkę miasta. Niestety problemy ekonomiczne narastały także po wojnie straty terytorialne Niemiec na rzecz Polski uszczupliły zaplecze handlu i przemysłu. Sytuacje pogarszał też chaos związany z formowaniem się nowego porządku politycznego i administracyjnego w Niemczech.

Sytuacja ustabilizowała się wreszcie w drugiej połowie lat dwudziestych, kiedy Wrocław ponownie wkroczył na ścieżkę rozwoju. Miasto poszerzyło swój obszar i odzyskało pozycję stolicy życia kulturalnego i gospodarczego. W 1929 roku nadszedł jednak wielki kryzys gospodarczy, który zahamował rozwój miasta.

Rządzący Niemcami narodowi socjaliści przeprowadzili w latach trzydziestych znaczące inwestycje w przemyśle i infrastrukturze, które ożywiły niemiecką gospodarkę oraz obniżyły bezrobocie. Wrocław również skorzystał na rządowych programach gospodarczych, ceną było jednak ograniczenie autonomii miasta, w tym regres w życiu kulturalnym i naukowym. W tym samym czasie narastały także represje wobec ludności żydowskiej, które zakończyły się jej eksterminacją.

Po wybuchu II wojny Wrocław, tak jak dwadzieścia lat wcześniej, znalazł się poza obszarem bezpośrednich działań zbrojnych, przez co stał się miejscem lokacji zakładów przemysłu zbrojeniowego oraz schronieniem dla licznej ludności cywilnej z głębi Niemiec.

Gdy w 1944 roku front wschodni zaczął zbliżać się do niemieckich granic, Wrocław przeistoczył się w zamkniętą twierdzę. W lutym kolejnego roku miasto zostało oblężone przez Armię Czerwoną i po trzech miesiącach wyczerpującego oblężenia skapitulowało. W wyniku oblężenia znaczna część miasta, zwłaszcza południowa i zachodnia, legła w gruzach. Straty w ludności liczono w dziesiątkach tysięcy ludzi.

Po wojnie do miasta przybyła polska administracja a wraz z nią Polacy. Jednocześnie wysiedlano ludność niemiecką. Do jesieni 1945 roku udało się uruchomić administrację, transport publiczny, instytucje naukowe i kulturalne. Poprzez powracający handel rozwijała się gospodarka. Jednak do czasu.

Po zdobyciu pełni władzy w 1948 roku komuniści przeforsowali pełną centralizację i komunizację życia społecznego. Sytuacja Wrocławia pod nową władzą była tyle niekorzystna, co niecodzienna, Z jednej strony komuniści chwalili się odzyskaniem dla Polski ziem zachodnich i północnych, organizując z tej okazji we Wrocławiu wielkie imprezy i pokazy propagandowe. Z drugiej zaś strony władza, zwłaszcza przez pierwsze lata, traktowała miasto jako magazyn zasobów materiałowych oraz technicznych dla centralnej Polski. Chociaż w latach pięćdziesiątych ograniczono ten swoisty wyzysk miasta, to w kolejnych dekadach Wrocław nie mógł liczyć na znaczące inwestycje. Skutki tych zaniedbań, choćby w zakresie infrastruktury odczuwane są po dziś dzień.

Mimo tych niesprzyjających okoliczności miastu udało się odzyskać dawny potencjał zarówno pod względem ludnościowym, jak i gospodarczym oraz kulturalno-naukowym.

W latach osiemdziesiątych Wrocław stał się jednym z najsilniejszych bastionów „Solidarności” i opozycji, także w okresie stanu wojennego.

W czerwcu 1983 roku miasto odwiedził Jan Paweł II, który w czasie mszy świętej celebrowanej na tereniu Toru Wyścigów Konnych na Partynicach spotkał się z blisko milionem mieszkańców Wrocławia i całego Dolnego Śląska.

W czerwcu 1989 roku wrocławianie, tak jak cała Polska, brali udział w pierwszych wolnych wyborach do Sejmu i Senatu, które zapoczątkowały proces demokratyzacji kraju.

Rok później odbyły się wybory samorządowe, powstała Rada Miejska, która wybrała Bogdana Zdrojewskiego na prezydenta miasta.

W okresie transformacji Wrocław borykał się, tak jak reszta kraju, z problemami wynikającymi z dziesiątek lat zaniedbań w wielu sferach życia i gospodarki. Mimo tych trudności i dzięki staraniom władz miasta stał się on jednym z liderów w dziedzinie gospodarki, nowoczesnych technologii oraz w życiu kulturalnym.

Na podstawie tekstu autorstwa dr. Krzysztofa Popińskiego.