20 zł, Polacy ratujący Żydów – rodzina Ulmów, Kowalskich, Baranków

Awers: U góry, po prawej stronie, wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Na prawo od orła, ukośnie, oznaczenie roku emisji: 2012. Pod orłem, na wyodrębnionej płaszczyźnie, stylizowane wizerunki wiejskiego domu i drzew. Poniżej napis: 20 zł. Po lewej stronie, ukośnie, od dołu ku górze, napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Po prawej i po lewej stronie oraz u dołu wyodrębnione płaszczyzny wyobrażające stylizowane drewniane deski. Na ich tle, po prawej stronie, u dołu, napis: CIEPIELÓW 6.12.1942/SIEDLISKA 15.03.1943/MARKOWA 24.03.1944. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: MW. 

Rewers: U dołu stylizowane wizerunki postaci kobiety, mężczyzny i dzieci. Po prawej i po lewej stronie wyodrębnione płaszczyzny wyobrażające stylizowane drewniane deski. Na ich tle, ukośnie, napis: RODZINY ULMÓW, KOWALSKICH, BARANKÓW. U dołu, po lewej stronie, stylizowany zarys fragmentu postaci trzymającej niemiecki pistolet maszynowy, skierowany w stronę grupy osób. U góry napis: POLACY/RATUJĄCY ŻYDÓW. 

Józef oraz Wiktoria Ulmowie zapisali się na kartach historii jako rodzina będąca symbolem martyrologii Polaków mordowanych za niesienie pomocy Żydom. Obydwoje urodzili się w Markowej (wieś położona w województwie podkarpackim), on 2 marca 1900 roku, a ona 10 grudnia 1912 roku. Józef Ulma ukończył czteroklasową szkołę powszechną, pobierał również nauki w szkole rolniczej w Pilźnie, którą ukończył z wyróżnieniem. Zawodowo zajmował się prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Wiktoria (z domu Niemczak) kształciła się na Uniwersytecie Ludowym w Gaci, a gdy wyszła za mąż w 1935 roku skoncentrowała się na opiece nad domowym ogniskiem. Gdy 1 września 1939 roku wybuchła II wojna światowa teren Markowej i okolice zamieszkiwało około 120 osób (30 rodzin) pochodzenia żydowskiego. Latem 1942 roku przeważająca część mieszkańców Markowej wyznania mojżeszowego została zamordowana przez hitlerowców, natomiast wszyscy ci, którym udało się uniknąć śmierci znaleźli schronienie w domostwach polskich chłopów. Ulmowie byli jedną z niewielu rodzin, która udzieliła pomocy Żydom. Przyjęli pod swój dach łącznie dziesięć osób, a w tym: Saula Goldmana wraz z czterema synami, dwie córki i wnuczka Chaima Goldmana oraz Lea Didner wraz z córką. Józef Ulma niósł pomoc również w nieco innym charakterze – pomógł w zbudowaniu ziemianki dla jednej z rodzin żydowskich w pobliskim lesie, a kiedy tylko nadarzyła się sprzyjająca okoliczność, zaopatrywał jej mieszkańców w żywność i inne podstawowe artykuły. 23 marca 1944 roku Ulmowie, ich dzieci oraz współlokatorzy zostali rozstrzelani przez niemieckich funkcjonariuszy. 13 września 1995 roku Józef i Wiktoria Ulmowie otrzymali pośmiertne odznaczenie „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. W 2012 roku powstało Muzeum Polaków Ratujących Żydów i otrzymało imię rodziny Ulmów.