20 zł, Dudek (łac. Upupa epops)

Powiększ

Kod produktu: PAR_821

Ocena

Napisz opinię

Cena: 484,00 zł

Ilość

Dodaj do listy życzeń

Podstawowe parametry:

Metal: Ag 925 (srebro)

Nakład: 24.000 szt.

Opakowanie: kapsel

Rok emisji: 2000

Średnica monety: 38,61 mm

Stan zachowania: menniczy

Waga monety: 28,28 g

Opis produktu

Rewers: Wizerunek dudka siedzącego na wierzbie. W tle: wierzby, płot i chata. U góry z prawej strony półkolem napis: Dudek - Upupa epops.

Awers: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem oznaczenie roku emisji: 2000, poniżej napis: ZŁ 20 ZŁ. Po bokach łap orła wizerunki flagi państwowej. U góry półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.

Projektant monety: Ewa Tyc-Karpińska / Roussanka Nowakowska

Dudek jest średniej wielkości gatunkiem ptaka wędrownego. Zamieszkuje całą Europę (zwłaszcza południowo-zachodnią część) oraz środkową i południową Azję. Ptak opuszcza wyższe szerokości geograficzne w okresie zimy, gdy migruje na południe. W Polsce dudek nie występuje licznie, ale można go spotkać w niemal wszystkich regionach kraju.

Największe jego skupiska znajdują na Podlasiu, Mazurach, Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim oraz nad środkowym Bugiem.

Dudek zamieszkuje głównie skraje starych lasów liściastych i aleje drzew w pobliżu rowów, pól i ugorów w obrębie terenów otwartych, w tym także ludzkich osiedli. W Polsce wybiera doliny rzek i tereny rolnicze. Lęgnie się na pastwiskach i łąkach z pojedynczo rosnącymi drzewami, gdzie w dziuplach może wydać na świat potomstwo. Jeśli nie może znaleźć dziupli wybiera dziury w ziemi. Ptak ten preferuje tereny suche, z niską roślinnością, na których łatwiej może zbierać pokarm.

Dudek żywi się owadami, larwami i poczwarkami, które wyciąga z ziemi za pomocą długiego dzioba. W jego jadłospisie znajdują się turkuć podjadek, pasikonik, chrabąszcze, mrówki, muchy, ślimaki, dżdżownice, motyle a także żaby i jaszczurki. W okresie lęgowym dudki zdobywają pokarm w promieniu do 2 km od gniazda. W okresie karmienia piskląt rodzice gromadzą pokarm w dziobie.

W okresie godowym samiec wydaje głuchą pieśń tokową, daleko słyszane niskie „up-up-up". Od tego dźwięku wzięła się naukowa, łacińska, nazwa ptaka. Pisklęta wołają „sit". Przy wabieniu słychać natomiast „cherrr". Pisklęta dudka potrafią, gdy niepokojone, bronić się poprzez wystrzykiwanie ciemnobrązowego płynu z gruczołu kuprowego. Płyn ten ma nieprzyjemny, piżmowy zapach. Pisklęta potrafią też odstraszyć drapieżnika syczącym prychaniem.

Dudki osiągają dojrzałość płciową w drugim roku życia. Na okres lęgowy tworzą zaś monogamiczne pary. W czasie zalotów samiec często podnosi czubek i wachluje ogonem. Jeszcze przed główną fazą zalotów para wybiera miejsce na gniazdo; samiec, wołając samicę, pokazuje jej miejsce na gniazdo. Gdy samica zaakceptuje miejsce para bada okolicę przyszłego gniazda, po czym przystępuje do jego budowy, co trwa nawet do dwóch tygodni. Następnie maja miejsce tzw. zaloty karmiące; samiec nawołuje samicę, ta zaś rozchyla dziób i czeka aż samiec umieści w nim jakiś smakołyk.

Na miejsce gniazdowania dudki wybierają obszerne dziuple spróchniałych drzew (np. wierzby), skrzynki lęgowe, nory skarp i urwisk, zagłębienie wytworzone przez korzenie, szczeliny skalne, szczeliny w budynkach, etc. Dudki raczej nie wyścielają swoich gniazd albo ograniczają się do zniesienia suchych traw, liści lub mchu.

Samica dudka składa od 4 do 9 jaj. Jaja są lekko zielone lub delikatnie brązowe, ze słabym połyskiem. Następnie wysiaduje je ona przez dwa tygodnie (do 18 dni), podczas gdy samiec znosi pokarm do gniazda.

Pisklęta po wykluciu pokryte są gęstym białym puchem, ich dzioby są żółte i mocno nabrzmiałe wewnątrz. W okresie ich karmienia samiec rzadko wchodzi do dziupli, karmiąc młode przy wejściu do niej. Młode opuszczają gniazdo po około trzech tygodniach od wyklucia. Po opuszczeniu gniazda kryją się w zagłębieniach. Już po sześciu dniach od narodzin potrafią same zdobywać pokarm.

W Polsce dudek objęty jest ścisłą ochroną, choć nie jest on zagrożony wyginięciem.