Syberia rozciąga się od łańcucha górskiego Ural na zachodzie, aż do granicy działu wodnego Oceanu Spokojnego na wschodzie i brzegów oceanu Lodowatego na północy, do terytorium Kazachstanu i północnej granicy z Mongolią i Chinami na południu. Zesłania w te rejony były powszechną karą rozpropagowaną, jak uważają badacze, co najmniej od początku XVI wieku. O ile w Polsce mianem „sybirak” określa się wszystkich tych, którzy zostali przymusowo osiedleni na Syberii, o tyle w Rosji określenie to kierowane jest do mieszkańców Syberii. Pierwsze zsyłki (XVI-XVII wiek) nie były tak masowe, jak te w XVIII wieku (ponad 100 tys. osób), a później w wieku XIX (461 tys. osób) i XX (blisko 1,3 mln. osób, choć dokładna liczba jest trudna dziś do ustalenia). Teoretycznie każdemu, kto został zesłany na Syberię przysługiwał tzw. „zasiłek na osiedlenie”, jednak w praktyce świadczeń tych nie wypłacano wcale, albo z wielomiesięcznymi lub nawet wieloletnimi opóźnieniami. W trakcie II wojny światowej (1939-1945) Syberia stała się swoistym centrum zesłań, a na jej terenie, począwszy od 1918 roku, rozbudowano cały system obozów pracy przymusowej. W Gułagach więziono zarówno przestępców kryminalnych oraz osoby uznane za szkodliwe, niepożądane lub podejrzane polityczne. Agresja ZSRR na Polskę dokonana 17 września 1939 roku zupełnie odmieniła losy setek tysięcy Polaków zamieszkujących Kresy Wschodnie. Pierwsza wywózka, najbardziej tragiczna pod względem ilości ofiar, rozpoczęła się 10 lutego 1940 roku. Zesłano wówczas osadników wojskowych, byłych uczestników wojny 1920 roku, służbę leśną oraz uciekinierów z Rosji po wojnie domowej. Niedługo później nastąpiły kolejne deportacje, w kwietniu 1940 roku, czerwcu 1940 roku oraz w czerwcu 1941 roku. Wysiedleniem naznaczono wszystkich tych, którzy w jakikolwiek sposób mogli zagrozić władzy sowieckiej. Tragiczne losy Polaków zesłanych na Syberię zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. W 2016 roku powstało Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, którego misją jest upamiętnienie syberyjskiej martyrologii.