10 zł, Bronisław Piłsudski (1866-1918)

Powiększ

Kod produktu: PAR_1086

Ocena

Napisz opinię

Cena:61,00 zł

Opis produktu

Rewers monety: Stylizowany wizerunek popiersia Bronisława Piłsudskiego. Z lewej strony stylizowany fragment ornamentu z ubioru ajnoskiego. Z prawej strony pionowo napis: BRONISŁAW/PIŁSUDSKI oraz poziomo napis: 1866-/-1918. Pod nim stylizowany wizerunek sosny.

Awers monety: Z lewej strony wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. W środku, na tle stylizowanych wizerunków gór, wizerunki: mężczyzny i kobiety trzymającej na rękach dziecko, w ubiorach ajnoskich. Z prawej strony pionowo stylizowany fragment ornamentu z ubioru ajnoskiego. Poniżej postaci, na środku napis: 10 ZŁ, z prawej strony oznaczenie roku emisji: 2008, z lewej strony stylizowany fragment ornamentu z ubioru ajnoskiego. U góry i z prawej strony półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

Projektant monety: Roussanka Nowakowska

Urodzony w 1866 roku Bronisław Piłsudski był, a właściwie nadal jest w polskiej nauce postacią zapomnianą. Fakt ten dziwi tym bardziej, że Bronisław Piłsudski zajmuje szczególne miejsce w historii polskich badań etnograficznych nad tubylczymi ludami Sachalinu, Pomorza Amurskiego i wyspy Hokkaido. Ponadto niezwykłe były także koleje losu, które zawiodły badacza na tereny Syberii, gdzie dokonywał swoich obserwacji. Wszystko, można tak powiedzieć, zaczęło się od zesłania.

W 1881 roku Bronisław Piłsudski, będąc w tym czasie studentem uniwersytetu w Sankt Petersburgu, został jednocześnie zamieszany w przygotowania do zamachu na życie cara Aleksandra III. Służby rosyjskie udaremniły wykryły spisek i w porę powstrzymały niedoszłych zamachowców. Pięciu z nich zostało straconych. Mimo starań ze strony jego ojca, Bronisława Piłsudskiego również osądzono i skazano. Miał spotkać los innych zamachowców, ale ostatecznie zmieniono mu karę śmierci na 15 lat zesłania na wyspie Sachalin, dokąd Piłsudski dotarł w sierpniu 1887 roku. Czekała go tam katorżnicza praca przy wyrębie drzew. Na szczęście z czasem rygory zesłania uległy złagodzeniu. Po tym, gdy to nastąpiło Piłsudski pracował w więziennej kancelarii, został także nauczycielem dzieci pracowników więzienia. Ponadto prowadził obserwacje, budował stacje meteorologiczne, zakładał szkoły i zajmował się sytuacją prawną tubylców.

Mimo tego że, cieszący się złą sławą Sachalin i trudy zesłańczego życia dawały się Piłsudskiemu we znaki, to polski badacz się nie załamał. Wręcz przeciwnie, starał się on pomagać innym skazańcom, którzy powierzali mu swoje sprawy wnoszone do władz administracyjnych. Z czasem Piłsudski zainteresował się kulturą zamieszkujących Sachalin tubylców. Gromadził więc informacje o ich obyczajach, zbierał okazy etnograficzne, dokumentował ich tubylcze życie, wykonując zdjęcia oraz nagrywając na fonogramie ich tradycyjne pieśni i modlitwy. Etnograficzne zainteresowania Piłsudskiego zapoczątkowały jego kontakty z ośrodkami naukowymi w Sankt Petersburgu i we Władywostoku, co wpłynęło na jego decyzję o kontynuowaniu badań.

Bronisław Piłsudski przebywał na Sachalinie przez osiemnaście lat. Wyjechał w 1905 roku, kiedy przez Japonię i Stany Zjednoczone dotarł do Krakowa. Następnie udał się w Tatry, do Zakopanego, gdzie przez pewien czas mieszkał, badając zarazem kulturę miejscowych górali. Po wybuchu I wojny światowej ponownie wyjechał, tym razem do Szwajcarii, gdzie podjął aktywne działania niepodległościowe na łonie zebranej tam polskiej emigracji. Pod koniec 1917 roku Bronisław Piłsudski udał się do Paryża. We Francji kontynuował swoje działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości, krzewiąc przy tym ideę odrodzonej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W tym celu, jeszcze w Szwajcarii, stworzył Komitet Polsko-Litewski.

W 1918 roku Bronisław Piłsudski stracił życie utopiwszy się w nurtach Sekwany.

Materiały naukowe Bronisława Piłsudskiego nie zostały przez niego ostatecznie dopracowane. Ponadto są one rozsiane po całym świecie od Austrii przez Francję, Japonię, Rosję aż po Stany Zjednoczone. To zaś sprawia, że trudno opracować nie tylko monografię, ale także biografię tego badacza, a tym samym przybliżyć go polskim czytelnikom. Niemniej jego postać oraz jego dokonania są stopniowo odkrywane i publikowane.

Nie jest też tak, że o Piłsudskim kompletnie zapomniano. W 2000 roku na Cmentarzu Zasłużonych w Zakopanem odsłoniętą symboliczną mogiłę tego badacza. Pamiętają o nim także za granicą. W 1991 roku na Sachalinie wzniesiono pomnik, będący wyrazem wdzięczności ze strony rosyjskiego środowiska naukowego dla osiągnięć Piłsudskiego i jego zasług dla rosyjskiej nauki.

Na podstawie tekstu Antoniego Kuczyńskiego.