20 zł, 350-lecie obrony Jasnej Góry

Powiększ

Kod produktu: PAR_975

Ocena

Napisz opinię

Cena:125,00 zł

Opis produktu

Awers monety: Z prawej strony wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, z lewej strony półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA oraz oznaczenie roku emisji: 2005. Z prawej strony orła napis: 20/ZŁ. Na tle stylizowanego fragmentu Klasztoru Ojców Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie napis: "Tutaj zawsze byliśmy wolni" / JAN PAWEŁ II. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.

Rewers monety: Na tle stylizowanego fragmentu sztychu Johanesa Bensheimera "Oblężenie Jasnej Góry przez Szwedów w 1655 r." z prawej strony stylizowany wizerunek Ojca Augustyna Kordeckiego z obrazu z końca XVII wieku. U góry półkolem napis: 350-LECIE OBRONY JASNEJ GÓRY.

Projektant monety: Ewa Tyc - Karpińska

Siódmego listopada 1665 roku przeor klasztoru jasnogórskiego, Augustyn Kordecki uznał władzę króla szwedzkiego Karola Gustawa. Do tego czasu Szwedzi odnosili łatwe zwycięstwa. W zamian za podległość, Kordecki otrzymał od Szwedów list żelazny gwarantujący bezpieczeństwo twierdzy. Mimo to nie ufano Szwedom, a Kordecki zawierał z nimi układy, szukając jednocześnie pomocy u króla Jana Kazimierza. Ponadto najcenniejsze przedmioty oraz cudowna ikona zostały zawczasu wywiezione z klasztoru.

Nieufność Polaków okazała się uzasadniona, jako że Szwedzi zażądali dostępu na teren klasztoru dla swojego garnizonu. Prośba ta spotkała się oczywiście z odmową ze strony Kordeckiego, po czym 8 listopada Szwedzi podjęli próbę zdobycia klasztoru. Zakonnicy odmówili poddania się, a liczący 200 jeźdźców oddział Jana Wejharda Wrzesowicza wycofał się do Wielunia.

Osiemnastego listopada pod klasztor zawitał liczący 2250 żołnierzy i 8 lekkich dział korpus Burcharda Mullera von der Luhnena. Był to początek oblężenia trwającego do nocy z 26 na 27 grudnia 1665 roku. Po stronie obrońców klasztoru znajdowało się 300 ludzi i kilkanaście dział.

Nocą 25 listopada oblężeni wysłali oddział, który zniszczył dwa szwedzkie działa wraz z załogą. Doszło do rokowań, jednak Szwedzi uwięzili Polskich wysłanników. Uwolniono ich w zamian za układy, podczas których Kordecki odrzucił możliwość poddania twierdzy.

Będący w impasie Szwedzi, pod koniec listopada otrzymali posiłki liczące 600 ludzi i 3 armaty. Tymczasem ksiądz Kordecki odrzucił kolejne żądania wroga.

Twierdza znajdowała się pod niemal ciągłym ostrzałem, ale lekkie działa Szwedów nie były w stanie poważnie zagrozić Polakom. Intensywność ostrzału wzrosła, po tym jak 11 grudnia, Szwedzi otrzymali posiłki w postaci potężnych półkartaunów i ćwierćkartaunów, z którymi przybyło 200 kolejnych żołnierzy. Chociaż Szwedom udało się uszkodzić mury twierdzy od strony północnej, to jednak w tym samym czasie odnieśli spore straty.

Ponadto w odpowiedzi na Szwedzkie bombardowania, czternastego grudnia Polacy zniszczyli jedną ze Szwedzkich redut wraz z półkartauną. Szwedzi zaczęli ostrzeliwać stronę południową, a także rozpoczęli kopanie tunelu. Chytry plan Szwedów spełzł jednak na niczym, ponieważ 20 grudnia Polacy pod wodzą Stefana Zamojskiego dokonali brawurowego ataku, podczas którego ponownie zniszczyli dwa szwedzkie działa i udaremnili kopanie tuneli zabijając pracujących przy nim górników.

Dwudziestego czwartego grudnia przeor Kordecki, tradycyjnie odrzucił kolejne żądanie poddania. W odpowiedzi Szwedzi dokonali nazajutrz intensywnego bombardowania osłabionej północnej strony klasztoru.

Król ustaw wydał Burchardowi Müllerowi rozkaz, aby ten wspomógł oblężenie. Burchard zdał sobie sprawę, że ostrzał nie przynosi sukcesu, dlatego też, aby uniknąć kompromitacji, zażądał od księdza Kordeckiego 60 tysięcy talarów. Kordecki odrzucił oczywiście to żądanie, po czym Szwedzi wycofali się następnego dnia, tj. 27 grudnia.

Maksymalny stan liczebny, jaki osiągnęła armia oblężnicza, wyniósł 17 dział i około 3200 żołnierzy (w tym 2400 zaciężnych żołnierzy niemieckich oraz 800 polskiej jazdy lojalnej wobec króla szwedzkiego). Jak widać siły Szwedzkie były o wiele silniejsze niż siły polskie liczące około 300 ludzi, jednakże zakonnicy dobrze przygotowali się do oblężenia. Ponadto sam przebieg walk wykazał wyższość klasztornego uzbrojenia. W dodatku życie Szwedom utrudniały niewielkie, ale regularnie ich nękające partyzantki, które przybywały na odsiecz oblężonym.

Obrona Jasnej Góry była przede wszystkim symbolicznym triumfem Kościoła w wymiarze. Ponieważ najeźdźcy byli luteranami, od czasu obrony Jasnej Góry polskość zaczęła być kojarzona z katolicyzmem.

Zwycięstwo pod Jasną Górą miało również znaczenie dla walki ze Szwedami. W grudniu 1665 roku wojska Jana Kazimierza przeszły wreszcie do ofensywy, w czasie której odbiły Nowy Sącz. Na wieść o sukcesie pod Jasną Górą, 29 grudnia zawiązała się konfederacja tyszowiecka.

Pod koniec 1655 roku Jan Kazimierz wyruszył do Lwowa, gdzie 1 kwietnia 1656 roku złożył śluby lwowskie, obierając Matkę Boską Częstochowską za patronkę i Królową Polski.