Powstanie Warszawskie, zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”, rozegrało się w dniach 1 sierpnia – 3 października 1944 roku. Było wymierzone militarnie przeciwko niemieckiemu okupantowi, a politycznie przeciwko Związkowi Radzieckiemu, który już wtedy dążył do możliwie skutecznej i sprawnej sowietyzacji Polski. W działania zaangażowane były najwyższe struktury Polskiego Państwa Podziemnego. Celem powstania było wyzwolenie stolicy przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Powodem pośrednim natomiast było wzmocnienie znaczenia i rangi międzynarodowej polskiego rządu na uchodźstwie. Gdy powstanie wybuchło Armia Czerwona wstrzymała swoją ofensywę w kierunku miasta stołecznego. Strona polska liczyła na pomoc militarną ze strony ZSRR, jednak jej nie otrzymała. Choć powstańcy otrzymywali wsparcie ze strony amerykańskiej i brytyjskiej nie odegrało to poważniejszej roli. Wojska powstańcze skazane więc były na samodzielną walkę wymierzoną przeciwko niemieckiemu okupantowi. Walki trwały przez ponad 2 miesiące (63 dni). Przewaga techniczna i taktyczna sił niemieckich w stosunku do wojsk powstańczych była porażająca. Siły polskie poniosły wielkie straty – 16 tys. zabitych, 20 tys. rannych, 15 tys. wziętych do niewielu. Doszły do tego straty na ludności cywilnej. W wyniku ostrzału artyleryjskiego miasta zginęło od 150 do 200 tys. ludności cywilnej. Ucierpieli nie tylko mieszkańcy, ale Warszawa jako miasto, które było systematycznie niszczone przez oddziały niemieckie. Ogromna część bezcennych dóbr kultury, zabytków została bezpowrotnie zniszczona i zagrabiona. Dyskusja prowadzona przez historyków o zasadność wybuchu powstania warszawskiego, jednego z najważniejszych wydarzeń polskiej historii najnowszej, nie ustaje do dnia dzisiejszego.