10 zł, 100 rocznica utworzenia Akademii Sztuk Pięknych (ASP)

Powiększ

Kod produktu: PAR_932

Ocena

Napisz opinię

Cena: 61,00 zł

Ilość

Dodaj do listy życzeń

Podstawowe parametry:

Data emisji: 18-10-2004

Metal: srebro (Ag 925)

Nakład: 75 000 szt.

Opakowanie: Kapsel

Rok emisji: 2004

Średnica monety: 32 mm

Stan zachowania: L (menniczy)

Waga monety: 14,14 g

Opis produktu

Rewers: Na sztaludze stylizowany wizerunek barwnego obrazu przedstawiającego napis: ASP. Poniżej paleta z dwoma pędzlami. W tle z lewej strony prasa graficzna i rzeźba kobiety; za nimi stylizowane obrazy na sztalugach. U góry półkolem napis: 100-LECIE AKADEMII SZTUK PIĘKNYCH W WARSZAWIE.

Awers: W centralnej części, na tle dziedzińca Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Poniżej orła, z prawej strony oznaczenie roku emisji: 2004. U dołu napis: 10 ZŁ / RZECZPOSPOLITA / POLSKA. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.

Projektant: Roussanka Nowakowska

Pomysł założenia Szkoły Sztuk Pięknych, jak pierwotnie nazywała się warszawska Akademia Sztuk Pięknych, narodził się w 1900 roku wśród grupy intelektualistów, do której należeli: dr Teodor Dunin, hrabia Krasiński, malarz Kazimierz Strabowski i hrabia Zamoyski. Stworzony przez nich projekt został zatwierdzony przez zatwierdzony przez Ministra Dworu Frederiksa we wrześniu 1902 roku. W 1903 roku rozpoczęły się prace organizacyjne. Wyłoniono wówczas skład grona pedagogicznego przyszłej szkoły. Dyrektorem został Kazimierz Strabowski, wykładowcami Ferdynand Ruszczyc, Konrad Krzyżanowski i Karol Tichy. Wydziałem rzeźby opiekować miał się Xawery Dunikowski.

Dwudziestego piątego lutego 1904 roku Dwór Cesarski zatwierdził kadrę przyszłej uczelni, której uroczyste otwarcie nastąpiło 17 marca 1904 roku.

Od początku istnienia Szkoła napotykała liczne komplikacje utrudniające jej funkcjonowanie. Pierwszym z problemów była kwestia władzy. Rada Pedagogiczna oraz dyrektor szkoły uznawali swoją wyłączną odpowiedzialność za wytyczanie kierunków kształcenia, a kwestie materialne zrzucali na barki Komitetu Opiekuńczego. Komitet był jednak ciałem społecznym, przez co zbierał się rzadko, niemal wcale. Co więcej, jego członkowie wykazali się słomianym zapałem; po tym, gdy entuzjazm opadł nie byli oni już tak skłonni uiszczać składek członkowskich. Przez to kwestie finansowe zostały niejako zrzucone na barki dyrektora i Rady, którzy nie byli w stanie tych kwestii ogarnąć. Dlatego też niemal od samego początku istnienia Szkoły towarzyszyły jej kłopoty finansowe. Aby ratować budżet dyrektor Stabrowski organizował loterie i wystawy, na których sprzedawano dzieła studentów.

Ponadto uczelnię trapiły problemy lokalowe, szkoła nie posiadała bowiem własnego gmachu, a zajęcia odbywały się w różnych miejscach w Warszawie.

Piętrzące się problemy finansowe powodowały narastanie konfliktu pomiędzy Radą a dyrektorem, który w 1908 roku doprowadził do kilku zmian w uczelni. Odszedł wówczas Tichy, a jego miejsce zajął Ślewiński. Następnie na wniosek hrabiego Zamoyskiego Stabrowski został odwołany z funkcji dyrektora, mimo poparcia którego udzielili mu współpracownicy. Rada Pedagogiczna i Komitet Opiekuńczy wybrały na jego miejsce Stanisława Lentza.

Od samego początku istnienia warszawska Szkoła Sztuk Pięknych miała iść inną drogą aniżeli Akademie w Krakowie i Petersburgu. Jej celem miało być włączenie sztuki do życia codziennego i obok tzw. sztuk czystych nauczano również sztuk stosowanych. W tym celu w 1905 roku zatrudniono architekta Tomasza Pajzderskiego, który objął pracownię sztuk stosowanych, gdzie uczono ceramiki, grafiki użytkowej, tkactwa czy meblarstwa.

Warszawska uczelnia, jako pierwsza tego typu szkoła w kraju, przyjmowała także kobiety, które chętnie wstępowały do grona jej studentów. Studenci Szkoły mieli do wyboru trzy profile kształcenia: malarstwo, rzeźbę i sztuki stosowane. Ponadto uczelnia dbała o wyjazdy plenerowe zarówno w kraju, jak i za granicą. Starano się dbać także o ogólne kształcenie podopiecznych i w miarę możliwości finansowych wykładano historię sztuki, literatury filozofię i inne.

W 1911 roku na Wybrzeżu Kościuszkowskim rozpoczęła się budowa budynku szkoły według projektu Alfonsa Graviera, który zwyciężył w zorganizowanym w tym celu konkursie. Budowę „Budy na Powiślu”, jak nazwano budynek, została Eugenia Kierbedziowa. Budynek ukończony niemal w chwili wybuchu wojny, w czasie której mieścił się w nim szpital.

Próby ponownego otwarcia szkoły podejmowano jeszcze w trakcie wojny, dzięki czemu szkoła wznowiła działalność 16 listopada 1915 roku. Na stanowisko dyrektora powrócił Lentz, pełniąc je do swojej śmierci w 1920 roku. Po wznowieniu funkcjonowania nie zmienił się status uczelni, która nadal utrzymywała się z prywatnych dotacji. Kontynuowano kierunek wyznaczony jeszcze przez Strabowskiego w 1904 roku: niezmiennie obok sztuk „czystych” uczono także w zakresie sztuk stosowanych. Nauka rozpoczynała się od trzyletniego kursu wstępnego, po czym była uzupełniania dwuletnim okresem zajęć w pracowniach mistrzowskich uzupełnianych wykładami z teorii.

Znaczące zmiany w strukturze i statucie uczelni zaszły w 1918 roku, po odzyskaniu niepodległości. Podjęto wówczas decyzję o upaństwowieniu szkoły. W 1919 roku budynek szkoły został przekazany na rzecz skarbu państwa a prezes Komitetu Opiekuńczego, Franciszek Lilpop, przesłał do Ministerstwa Kultury i Sztuki list z projektem nowego statusu szkoły, który nadałby jej status Akademii.

W 1920 roku szkoła została zamknięta, aby po reorganizacji przejść w ręce Ministerstwa Kultury. Wynikiem było jednak to, że przez lata szkoła nie funkcjonowała. W tym czasie rząd nieustannie zmieniał swój skład, przez co nie zapadły żadne decyzje w sprawie SSP. Dopiero w 1922 roku rozpoczął się wybór nowego grona pedagogicznego. Uroczyste otwarcie uczelni miało miejsce 11 marca 1923 roku, jej nowym dyrektorem został Karol Tichy.

Tytuł Akademii, który zrównałby warszawską szkołę z tą krakowską, nadano uczelni dopiero 18 marca 1932.

W wyniku wprowadzonej w 1933 roku „ustawy kagańcowej” uczelnia została zmuszona do reorganizacji swoich struktur. Powstał jeden wydział, na którym uczono w ramach czterech specjalizacji: malarstwa, rzeźby, grafiki i sztuk dekoracyjnych. Pomimo tych zmian starano się zachować równowagę między sztukami „czystymi” a stosowanymi.

Wybuch II wojny światowej zakończył długi okres rozwoju Akademii. Reaktywowano ją w marcu 1945 roku, kiedy to rektorem komisarycznym został Stanisława Ostoja-Chrostowski.

Po dwóch kolejnych latach Akademia otrzymała budynek przy Krakowskim Przedmieściu 5.

Odnowiona uczelnia posiadała trzy wydziały: malarstwo, rzeźbę i grafikę. Zachowano jednak ciągłość tradycji i w nowym grafiku pojawiły się specjalizacje z ceramiki, tkactwa, architektury wnętrz, scenografii i konserwacji zabytków.

W 1950 roku ASP połączono z Wyższą Szkołą Sztuk Plastycznych im. Kamila Cypriana Norwida. Powstałą z tego połączenia szkołę nazwano Akademią Sztuk Plastycznych. W kolejnym roku wybrano nowego rektora uczelni, Mariana Wnuka, który dokonał jej reorganizacji strukturalnej. Zmiany dotknęły także kadrę pedagogiczną, z której odeszło wielu dotychczasowych wykładowców.

Przełomem w historii Akademii była wystawa w warszawskim „Arsenale” z 1955 roku.

Młodzi artyści z całej Polski wystawili wówczas prace, które jawnie sprzeciwiały się oficjalnej doktrynie socrealizmu, nawiązując choćby do niedawnych przeżyć wojennych.
W tej samej dekadzie narodziła się tzw. „szkoła plakatu polskiego”, której członkowie zasłynęli dzięki swoim projektom plakatów filmowych. Do „szkoły” należeli absolwenci warszawskiej Akademii, tacy jak Eryk Lipiński, Józef Mroszczak, Franciszek Starowieyski czy też Maciej Urbaniec. W 1965 roku Jan Dobkowski i Jerzy „Jurry” Zieliński, studenci malarstwa, stworzyli grupę „Neo-Neo-Neo”, którzy w ramach tradycji kolorystycznej szukali nowych form wyrazu. W 1980 roku powstała „Gruppa”, do której należeli m.in. Paweł Kowalewski i Marek Sobczyk. „Gruppa” nawiązywała w swej twórczości do nurtu tzw. nowej ekspresji, który rozwinął się na Zachodzie na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych.
Obecnie Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie składa się z sześciu wydziałów. Są to: Wydział Malarstwa, Wydział Rzeźby, Wydział Grafiki, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Wydział Architektury Wnętrz oraz Wzornictwa Przemysłowego.

Spośród licznego grona ostatnich absolwentów warszawskiej ASP do najbardziej znanych należą: Paweł Althamer, Józef Robakowski, Przemysław Kwiek, Zofia Kulik, Mirosław Bałka, Katarzyna Kozyra, Bogna Burska, Krzysztof Wodiczko.

Twórczość absolwentów Akademii od lat wpływa na kształt sztuki zarówno w Polsce, jak i za granicą.

Źródła: Ksawery Piwocki, Historia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, 1904-1964, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.