Awers: Stylizowany wizerunek konturu piłki nożnej. Centralnie, na jego tle, wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Wokół orła, półkolem, napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. U dołu oznaczenie roku emisji: 2011. Poniżej napis: 5 ZŁ. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: MW.
Rewers: Stylizowany wizerunek zawodnika w stroju piłkarskim. Po prawej stronie herb klubu piłkarskiego Polonia Warszawa. Nad nim, półkolem, napis: 1911-2011. Z lewej strony, półkolem, napis: POLONIA WARSZAWA.
Opis:
Historia warszawskiego futbolu sięga początków XX wieku, kiedy to piłkę nożną zaczęły uprawiać szkolne drużyny gimnazjalne. Zespół Polonii powstał w wyniku połączenia drużyn szkolnych w tym Stelli i Merkurego. Nazwa Polonia (łacińska nazwa Polska) w połączeniu z biało-czerwonymi tarczami przypinanymi do czarnych koszul miała swój patriotyczny wyraz wobec rosyjskich władz zaborczych. Sam klub piłkarski, będący wówczas w fazie tworzenia, był czyms więcej niż sportowy stowarzyszeniem. Założycielem klubu, twórca jego nazwy oraz pierwszym jej kapitanem był Wałcaw Denhoff-Czarnocki, późniejszy działacz Polskiej Ogranziacji Wojskowej.
Swój pierwszy mecz Polonia rozegrała 19 listopada 1911 roku z Koroną. Mecz zakończył się wzycięstwem Korony 4-3. Na przełomie 1912/13 klub ustanowił swoje barwy, niezmienione do dziś. Pierwszy mecz w charakterystycznych, czarnych koszulach poloniści rozegrali 23 lutego 1913 roku z Koroną, wygrywając 4-0.
W czasie I wojny światowej do Warszawy wkrocyzli Nimecy i sytuacja polityczna uległa zmianie – Niemcy zezwolili na prowadzenie niektórych polskich instytucji, w tym klubów sportowych. W latach 1915-1917 Polonia została oficjalnie zarejestrowana jako klub sportowy. Przez cały okres dwudziestolecia Polonia była najważniejszym klubem w stolicy, posiadając sekcje: hokeja, lekkiej atletyki, piłki nożnej, szermierki, tenisa ziemneog, koszykówki, siatkówki, kolarstwa, boksu etc.
W 1921 roku rozegrano pierwsze zawody o mistrzostwo Polski. Mistrzem została Cracovia a Polonia uplasowała się na drugim miejscu. Wynik ten powtórzyła w 1926 roku. Rok później swoje rozgrywki zainaugurowała liga piłkarska, którer Polonia była założycielem. Od 1928 roku Polonia posiadała własny stadion przy ulicy Konwiktorskiej. W Polonii grało wielu ówczesnych reprezentantów Polski, m.in.Włdaysław Szczepaniak, kapitan reprezentacji w meczu z Brazylią na mistrzostwach świata we Francji w 1938 roku.
Prezesem klubu w latach 1928-1939 był generał Kazimierz Sosnkowski, najbliższy współpracownik Józefa Piłsudskiego, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W okresie międzywojennym Polonia Warszawa była najpopularniejszym klubem w stolicy, jej kibicem był choćby Adolf Dymsza. W 1939 roku Związek Polskich Związków Sportowych uznał Polonię za najlepszy polski klub sportowy w roku 1938. W sezonie 1939 (niedokończonym z powodu wojny) Polonia zmierzała po mistrzostwo Polski, pokonując na swojej drodze ówczesnegi mistrza Ruch Hajdunki Wielkie (3:2), Wisłę Kraków (5:4) czy tez Pogoń Lwów (2:1).
W okresie okupacji Niemcy zakazali Polakom uprawiania sportu. Mimo to Polonia brała udział w konspiracyjnych rozgrywkach o mistrzostwo Warszawy. Piłkarze Polonii zdobyli ten tytuł w latach 1942 i 1943. W czasie powstania warszawskiego stadion Polonii znajdował się na pierwszej linii walk. Nocą z 21 na 22 sierpnia przez boisko ruszył nieudany astak powstańców, którzy zamierzali połączyć Starówkę z Żoliborzem. W trakcie walk na boisku poległo 12 powstańców. Ponadto w powstaniu zycie straciło kilku piłkarzy Polonii: Ludwik Skrzypek i Aleksander „Przybysz” Justynowicz. W trakcie II wojny w walkach zginęło wielu polonistów. Podczas Kampanii Wrześniowej życie stracili Andrzej Nowikow, Mieczysław Miączyński, Stefan Zantman oraz Janusz Pigłowski. W Auschwitz Naziści zamordowali Gromelskiego, Twardo, Dzierzbickigo oraz Zygmunta Matusika, a podczas zbiorowej egzekucji w Dossel zginął rotmistrz Stefan Pronaszko, najlepszy napastnik Polonii w okresie I wojny światowej. W Katyniu NKWD zamordowło Juliana Niemczyńskiego, Pronaszkę oraz Tadeusza Walczaka. Wielu innych zostało wywiezonych do obozów koncentracyjnych.
Zawodnicy Polonii byli również zaangazowani w działalnośc konspiracyjną, m.in. w AK.
Wkrótce po zkaończeniu niemieckiej okupacji Polonia wznowiła działalność. Pierwszy mecz Polonia rozegrała 25 marca 1945 roku z RKS Okęcie. ecz zakończył się remisem 3:3. Kolejny rok okazał się historyczny dla Polonii. Klub zdobył pierwszy tytuł Mistrza Polski. Sukces był tym wiekszy, że klub funkcjonował bez boiska, czy jakiegokolwiek zaplecza. Danwe obiekty Polonii przy Konwiktorskiej zostały, decyzja władz, przekazane Związkowi Walki Młodych, będącemu przybudówka PPR. Polonia korzystała w tym czasie ze Stadionu Wojska Polskiego na Łazienkowskiej. W 1947 roku Polonia awansowała do ligi. W 1951 roku klub, funckjonujacy jako Zrzeszenie Sporotwe „Kolejarz”, odzyskał swoje obiekty przy Konwiktorskiej. Oprócz zmian w nazwie, pożegnano się z tradycyjnymi barwami klubu – Kolejarz wystepował w bordowych koszulkach. Zmiany te był rezultatem stalinowskiej „reformy” sportu, która w miejsce klubów sportowych powołała do życia koła sportowe przy zakładach pracy. Patronat nad Polonią objęły Polskie Koleje Państwowe – sytuacja zmieniła się dopiero po upadku PRL. PKP nie miało takich mozliwości ani środków jak wojsko, milicja czy górnictwo, toteż Polonia w okresie PRL straciła na znaczeniu sportowym. W dodatku była ona marginalizowana przez władze z powodu swoich konotacji niedpoległościowych. W wyniku tej polityki państwa w 1052 roku Polonia spadła do II ligi. Grając w drugiej lidzePolonii udało jej się zdobyć Puchar Polski, pokonując CWKS Legie Warszawa 1:0. Był to jednak syerni śpiew klubu, który przez kolejne cztery dekady przeżywał długi proces upadku.
Po śmierci Stalina Polonia wróciła do swoich tradycyjnych barw oraz nazwy. Wciąż jednak przeżywała trudne czasy pod względem sportowym. Wkrótce druzyna spadła do III ligi. W 1958 roku wrócili do II ligi, ale jedynie na dwa sezony. Przez kolejne trzynaście lat „czarne koszule” tułały się po boiskach trzeciej ligi. Mimo tego Polonia nie traciła kibiców. Jak donoszą źródła na inauguracyjne mecze w III lidze przybywało nawet 10 tys. widzów.
W 1974 roku Polonia wróciła do II ligi. Lata 70. i 80. to okres, w którym klub balansował na granicy pomiędzy II a III ligą. Renesans klubu nastapił w okresie prezesury Jerzgo Piekarzewskiego – w 1991 roku zespół awansował do II ligi, a dwa lata później, po 41 latach przerwy, powrócił do I ligi.
Pobyt Polonii w ekstraklasie trwał zaledwie sezon. Kolejny powrót nastapił w 1996 roku po przejęciu klubu przez nowego właściciela, Janusza Romanowskiego. Rozpoczęło się najlepsze 10-lecie w historii klubu. Zespół zaliczył 10 sezonów w ekstraklasie, najdłuższą I-ligową passę w historii klubu. W 1998 roku Polonia zdobyła trzecie w swojej historii wicemistrzostwo Polski. W kolejnym sezonie dotarła do półfinału Pucharu Intertoto, a w 2000 roku zdobyła drugi w historii klubu tytuł Mistrza Polski, a także Puchar ligi i Superpuchar. Niewielu zabrakło wówczas polonistom do awansu do Champions League – Polonia uległa Panathinaikosowi (2:2 u siebie i 1:2 na wyjeździe). Niekwestionowana gwiazdą tamtej drużyny był Emmanuel Olisadebe – reprezentant Polski na Mistrzostwach Świata 2002.
W kolejnym sezonie Polonia zdobyła Puchar Polski. Był to również początek problemów finansowych, przez które Polonia straciła na znaczeniu w kolejnych latach.W styczniu 2004 roku zespół przejęła nowa sportowa spółka akcyjna „Klub Sportowy Piłkarski Polonia Warszawa SSA”. Niestety po sezonie 2005/2006 Polonia musiała znowu grać w II lidze. Polonia wróciła do ekstraklasy po fuzji z Groclinem Grodzisk Dyskobolią Grodzisk Wielkopolski w 2008 roku.
Źródła:
1) opracowania Roberta Gawkowskiego
2) materiały ze strony www.wielkapolonia.pl
3) Narodowy Bank Polski
Super sklep.
Świetny produkt doskonałej jakości.