10 zł, Czesław Miłosz, rok 2011

Powiększ

Kod produktu: PAR_1213

Ocena

Napisz opinię

Cena: 66,00 zł

Ilość

Dodaj do listy życzeń

Podstawowe parametry:

Data emisji: 12-08-2011

Metal: Ag 925 (srebro)

Nakład: 50.000 szt.

Opakowanie: plastikowy kapsel

Rok emisji: 2011

Średnica monety: 32 mm

Stan zachowania: menniczy

Waga monety: 14,14 g

Opis produktu

Awers: Centralnie, na tle fragmentu kartki z odręcznymi notatkami, stylizowany wizerunek umieszczonego ukośnie ptasiego pióra. Na jego tle, wzdłużnie, napis: Czesław Miłosz. Po lewej stronie stylizowany wizerunek fragmentu kartki z odręcznymi rysunkami. Po prawej stronie napis: 10/ZŁ, poniżej którego, półkolem, oznaczenie roku emisji: 2011. Od lewej strony, od dołu, półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. U dołu, pośrodku, wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod lewą łapą orła znak mennicy: MW.

Rewers: Centralnie, stylizowany wizerunek popiersia Czesława Miłosza, na tle stylizowanych wizerunków chmur. U dołu, na wyodrębnionej płaszczyźnie, ukośnie napis: Czesław Miłosz. Poniżej, ukośnie, napis: 1911-2004.

Opis
Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Litwie. Rodzinne Szetejnie oraz Litwa wywarły później ogromny wpływ na osobowość i twórczość Miłosza.

W dzieciństwie Miłosz często podróżował wraz z rodzicami. W 1913 roku odwiedził Krasnojarsk,
a potem Rosję – jego ojciec został wcielony do rosyjskiego wojska. W 1917 roku Miłosz przebywał w Rżewie, dzięki czemu mógł z bliska oglądać Rewolucję Październikową. Do okresu lat 1913-1917 będzie on wielokrotnie powracał w swojej twórczości.

W 1921 roku Miłosz rozpoczął naukę w wileńskim Gimnazjum im. Zygmunta Augusta. Studia rozpoczął w 1929 roku na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Stefana Batorego, a kontynuował na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych. W 1930 roku miał miejsce debiut poetycki Miłosza, gdy na łamach uniwersyteckiego pisma „Alma Mater Vilnensis” ukazały się dwa jego wiersze: „Kompozycja” i „Podróż”. W 1930 roku Miłosz wraz ze Stefanem Zagórskim i Stefanem Jędrychowskim odwiedził Paryż, gdzie spotkał Oskara Miłosza, swojego krewnego, poetę i dyplomatę. Oskar Miłosz stał się ważną postacią w późniejszym życiu Czesława. Po powrocie do Wilna Czesław Miłosz stał się jednym ze współtwórców pisma „Żagary”, gdzie publikował swoje kolejne wiersze.

W 1933 roku ukazał się „Poemat o czasie zastygłym”, będący książkowym debiutem poety. Rok później książka ta została uhonorowana Nagrodą im. Filomatów za debiut. W tym samym roku Czesław Miłosz ukończył studia prawnicze, po czym wyjechał do Paryża w ramach stypendium Funduszu Kultury Narodowej. W Paryżu poeta ponownie spotkał się z Oskarem Miłoszem. Po dwóch latach spędzonych we Francji Miłosz powrócił do Wilna, gdzie podjął pracę w Polskim Radiu. Po roku został zwolniony za swój liberalizm. W następnym roku, w nakładzie 300 egzemplarzy, ukazały się „Trzy zimy”, w których odnajdziemy już zręby stylu charakterystycznego dla poety: połączenia liryczności, uniwersalności przesłania, jednostkowego doświadczenia przy jednoczesnej świadomości kontekstu historycznego i katastrofizmu. Książka zdobyła szeroki rozgłos, stając się wydarzeniem w polskim świecie literackim. W 1937 roku Miłosz wyjechał do Włoch, a po powrocie zamieszkał w Warszawie, gdzie został ponownie zatrudniony w Polskim Radiu. W 1938 roku otrzymuje on swoją pierwszą nagrodę za prozę – nagrodę „Pionu” za nowelę „Obrachunki”.

Po wybuchu II wojny światowej Miłosz trafił na front jako pracownik radia. Po wkroczeniu Armii Czerwonej przedostał się do Rumunii, ale zamiast uciekać dalej na Zachód, w styczniu 1940 roku powrócił do Wilna. Po tym jak miasto dostało się w ręce Rosjan, Miłosz udał się do Warszawy, gdzie rozpoczął aktywną działalność artystyczną w literackim podziemiu: pod pseudonimem „Jan Syruć” opublikował wówczas tom poetycki „Wiersze”. Praca w podziemiu wzmocniła przyjaźń Miłosza z Jerzym Andrzejewskim i zrodziła nową znajomość – z Tadeuszem Juliuszem Krońskim.

W 1942 roku Miłosz przygotował tom „Pieśń niepodległa”, będący antologią poezji patriotycznej. Oprócz tego poeta pracował również nad własnymi wierszami, której ukazały się, już po wojnie, w tomie „Ocalenie”. Po upadku Powstania Warszawskiego Miłosz schronił się u Turowiczów, z którymi połączyła go wieloletnia przyjaźń. Następnie, w 1945 roku, osiadł w Krakowie, gdzie został współredaktorem „Twórczości” i wydał „Ocalenie” – tom niezwykle istotny dla polskiej literatury. Szczególny rozgłos i zainteresowanie wzbudził, pochodzący z tego tomu, zbiór tekstów pt. „Świat”, których pogodna forma wyróżniała się nie tylko na tle innych tekstów z tego okresu, ale również na tle powojennej rzeczywistości.

Przez kolejne sześć lat od zakończenia wojny Miłosz pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jako attache kulturalny, najpierw w Nowym Jorku, a później w Paryżu. W międzyczasie, w 1948 roku, ukazał się „Traktat moralny”, który krytykował proces ideologizacji kultury i ówczesne przemiany społeczne. Przebywając w kraju Miłosz odciął się od środowiska literackiego związanego z ZLP. W tym samym czasie odebrano mu paszport, który udało się odzyskać dzięki wstawiennictwu Zygmunta Modzelewskiego. Następnie Miłosz został wysłany do pracy w paryskiej ambasadzie PRL, lecz nie zgłosił się do pracy, wybierając zamiast tego los emigranta. W Paryżu nawiązał zaś współpracę z kierowanym przez Giedroycia Instytutem Literackim. Miłosz przebywał w Paryżu do 1960 lat, wydając w tym czasie kolejne książki: „Zniewolony umysł”, który zdobył wielką popularność w Europie i w USA, „Światło dzienne”, „Zdobycie”, „Dolina Issy”, „Traktat poetycki” (literacka nagroda „Kultury” w 1955 roku), „Rodzinna Europa” czy też „Kontynenty”.

W 1960 roku poeta został zaproszony do USA przez uniwersytety Californii i Indiany. W Ameryce otrzymał posadę profesora na Wydziale Języków i Literatur Słowiańskich Uniwersytetu w Berkeley (Kalifornia). Pracując w słynnej uczelni Miłosz miał okazję promować polska literaturę w USA. W 1965 roku ukazała się przygotowana przez niego antologia polskiej poezji powojennej wydana w języku angielskim. Cztery lata później wydano książkę, „The History of Polish Literature”, która okazała się równie istotna dla popuaryzowania polskiej poezji na Zachodzie.

W 1973 roku ukazał się pierwszy anglojęzyczny zbiór wierszy poety – „Selected Poems”, który otworzył jego poezji drogę do światowej publiczności i umożliwił pozbycie się przez Miłosza opinii „poety politycznego”.

Czesław Miłosz zaczynał zdobywać coraz większą sławę i uznanie. W 1974 roku otrzymał nagrodę polskiego PEN Clubu – za przekłady polskiej poezji. Potem przyszły sukcesy międzynarodowe: Nagroda Guggenheima w 1976 roku, doktorat honoris causa Uniwersytetu Michigan, Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Neustadta i Berkeley Citation – wszystkie w 1977 roku. W tym samym roku ukazały się „Ziemia Ulro” i „Mój wiek” - zapis rozmów z Aleksandrem Watem. Wszystkie te zaszczyty były jedynie preludium to największego wyróżnienia, jakie może spotkać pisarza – do Nagrody Nobla przyznanej Miłoszowi w 1980 roku za całokształt twórczości.

Miłosz i jego poezja były w Polsce mało znane. Ale Nobel, a także sytuacja polityczna w Polsce („Solidarność” oraz stan wojenny) sprawiły, że poeta stał się w kraju niemalże mitem. Miłosz – postrzegany jako polski poeta walczący o wolność, to mit, z którego nie mógł się on otrząsnąć do końca życia. Z czasem Czesław Miłosz stał się symbolem wykorzystywanym do politycznych kłótni. W 1981 roku poeta przyjechał na krótko do Polski, gdzie odebrał tytuł doktor honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, po czym wrócił do USA. W kolejnych latach jego książki były wydawane na całym świecie. W 1989 roku, w momencie wielkich przemian, Miłosz ponownie odwiedził nasz kraj – odbierając wówczas doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odtąd przyjeżdżał do Polski coraz częściej, aż w 1993 roku zamieszkał na stałe w Krakowie.

W 1992 roku nakładem wydawnictwa Znak ukazało się „Szukanie ojczyzny”, książka niezwykła i ważna dla Miłosza. Był to bowiem zbiór esejów, w których poeta podjął się trudnych tematów: rozrachunku z historią, wartości narodowych i prawdy historycznej. W tym samym roku Miłosz, po 52 latach, odwiedził rodzinną Litwę. Otrzymał wówczas doktorat honoris causa Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie oraz Order Wielkiego Księcia Giedymina wręczony przez prezydenta Litwy Algirdasa Brazauskasa.

Ostatnią dekadę życia poeta poświęcił intensywnej pracy twórczej. Każda wydana przez niego książka była w Polsce wydarzeniem przekraczającym ramy samej literatury. W 1998 roku poeta otrzymał nagrodę NIKE za „Pieska przydrożnego”. Dużym powodzeniem cieszył się również kolejne tomy poezji: „To” z 2000 roku, „Druga przestrzeń” oraz „Orfeusz i Eurydyka z 2002 roku, a także „Spiżarnia literacka” i „Podróże w czasie” z 2004 roku.

Czesław Miłosz zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie w wieku 93 lat. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.