10 zł, 500 rocznica urodzin Jana Łaskiego (Jan Łaski)

Powiększ

Kod produktu: PAR_794

Ocena

Napisz opinię

Cena: 83,00 zł

Ilość

Dodaj do listy życzeń

Podstawowe parametry:

Metal: Ag 925 (srebro)

Nakład: 20.000 szt.

Opakowanie: kapsel

Rok emisji: 1999

Średnica monety: 32 mm

Stan zachowania: menniczy

Waga monety: 14,14 g

Opis produktu

Jan Łaski urodził w 1456 roku w Łasku nieopodal Łodzi. Pochodził z bogatej, szlacheckiej rodziny herbu Korab. Jan Łaski nie zdobył wyższego wykształcenia, ale w 1471 roku zdobył święcenia kapłańskie, a jego kariera rozwijała się bardzo szybko. W kolejnych latach był notariuszem konsystorza poznańskiego, następnie w 1480 roku wszedł w skład kancelarii Krzesława z Kurozwęk, królewskiego sekretarza, późniejszego kanclerza, który to wprowadził Łaskiego na dwór króla. W 1490 roku Jan Łaski był już królewskim sekretarzem, któremu powierzono sprawy dyplomacji. W ramach tych obowiązków powierzono mu sprawy misji dyplomatycznych oraz spraw kościelnych, z którymi jeździł do Rzymu. W 1501 roku król Aleksander Jagiellończyk, u którego Łaski cieszył się znacznymi względami, mianował Jana swoim najwyższym sekretarzem. Dwa lata później Łaski objął stanowisko kanclerza wielkiego koronnego. W następnym roku, a dokładnie 27 stycznia 1506 roku, ukazało się kolejne słynne dzieło Łaskiego „Commune incliti Poloniae Regni privilegium", zwane „Statutem Łaskiego". Była to pierwsza w historii Polski kodyfikacja naszego prawa, na której wzorowano wiele późniejszych, światowych konstytucji, w tym kodeks Napoleona. Łaski napisał swój „Statut” z myślą o budowie kraju, w którym dobre prawo byłoby gruntem dla społecznego ładu i sprawiedliwości. Dzieło Łaskiego jest zbiorem statutów, przywilejów i praw szlachty polskiej, pochodzących z archiwów kościelnych, sądowych i koronnych. Znalazły się w nim także przywileje ziemskie, statuty Kazimierza Wielkiego, konstytucje sejmowe z XV i XVI wieku, prawo magdeburskie oraz treść „Statutów kaliskich" z XIII wieku.

W maju 1510 roku Jan Łaski został arcybiskupem gnieźnieńskim, Prymasem polskim i zrzekł się funkcji kanclerza. Będąc Prymasem starał się on zreformować Kościół, m.in. poprzez zwiększenie dyscypliny i moralności duchowieństwa oraz podniesienia poziomu wykształcenia.

W 1524 roku Jan Łaski zawarł w imieniu Polski przymierze z Danią, Meklemburgią i książętami pomorskimi zwrócone przeciw Brandenburgii i zakonowi krzyżackiemu, którego żądania wobec Polski uważał on za niedorzeczne. Starał się on zwalczać Krzyżaków wszelkimi pokojowymi metodami. Działania Prymasa okazały się skuteczne i doprowadziły do sekularyzacji zakonu, a także do złożenia przez wielkiego mistrza hołdu królowi Polski. Hołd ten złożony został w Krakowie w 1525 roku i znany jest jako hołd pruski.

Jan Łaski zmarł w Kaliszu, 19 maja 1531 roku. Jego prochy spoczęły w Gnieźnie.

Jana Łaskiego można bez przesady określić mianem polskiego męża stanu. Był on bowiem wybitnym dyplomatą i jednym z najwybitniejszych polityków I Rzeczypospolitej. Działał zawsze z myślą o interesie Polski, lecz nawet gdy zwalczał Zakon Krzyżacki, to czynił to metodami pokojowymi.

Na podstawie tekstu autorstwa Piotra Czartoryskiego-Szilera.