10 zł 100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

Powiększ

Poprzedni

Następny

Kod produktu: PAR_1421

Ocena

Napisz opinię

Cena: 143,00 zł

Ilość

Dodaj do listy życzeń

Podstawowe parametry:

Data emisji: 12-12-2018

Metal: Ag 925 (srebro)

Nakład: do 15.000 szt.

Opakowanie: Plastikowy kapsel

Rok emisji: 2018

Średnica monety: 32 mm

Stan zachowania: menniczy

Waga monety: 14,14 g

Opis produktu

27 grudnia 2018 roku mija 100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Geneza tego zrywu niepodległościowego sięga lat 1772-1795. W wyniku trzech, postępujących po sobie, rozbiorów państwo Polskie przestało istnieć jako niepodległy byt. Bezpośrednim skutkiem pierwszego rozbioru (1772) była utrata Warmii i Pomorza Gdańskiego na rzecz Prus, całej południowej Polski (bez Krakowa) na rzecz Austrii oraz wschodnich krańców Rzeczypospolitej na rzecz Rosji. Drugi rozbiór (1773) doprowadził do dalszych cesji terytorium Rzeczypospolitej na rzecz Prus i Rosji, a ostatni (1795) poskutkował całkowitym rozkładem polskiej państwowości. W 1815 roku, na mocy kongresu wiedeńskiego, powstało Wielkie Księstwo Poznańskie. Władze zaborcze, mimo wcześniejszych deklaracji o autonomii Wielkiego Księstwa Poznańskiego, przystąpiły do germanizacji ludności polskiej, co szczególnie przybrało na sile po klęsce powstania listopadowego (1830-1831). W drugiej połowie XIX wieku polityka germanizacji uległa dalszemu zaostrzeniu, powołano do życia trzy instytucje wspierające taki stan rzeczy: Komisję Kolonizacyjną, Hakatę oraz Kulturkampf. Przeciwdziałanie Polaków polityce zaborcy manifestowało się organizowaniem stowarzyszeń o profilach oświatowych, gospodarczych, spółdzielczych, a nawet politycznych. Rolę nie do przecenienia w kontekście polskich dążeń niepodległościowych odegrały stowarzyszenia sportowe i skautingowe („Sokół”, „Skaut”) organizujące tajne szkolenia wojskowe. Wybuch I wojny światowej rozbudził na nowo nadzieję Polaków na odzyskanie niepodległości. 5 listopada 1916 roku, decyzją cesarza niemieckiego i austro-węgierskiego, doszło do podpisania aktu, który przewidywał utworzenie samodzielnego (choć nie niepodległego) Królestwa Polskiego na terenach przynależących dotychczas do Rosji. Inicjatywa ta spotkała się z wyraźnym sprzeciwem polskich patriotów. Kapitulacja strony niemieckiej (11 listopada 1918) oznaczała zakończenie I wojny światowej, jednak Poznań wciąż pozostawał miastem niemieckim, a jego dalsze losy miały rozstrzygnąć postanowienia konferencji pokojowej w Paryżu. 3 grudnia 1918 roku Sejm Dzielnicowy rozpoczął obrady w Poznaniu i choć postanowił, że z wszelkimi decyzjami dotyczącymi dalszych losów Wielkopolski należy się wstrzymać do czasu paryskiej konferencji, to nastroje rewolucyjne ludności polskiej dały o sobie znać. Dodatkowym bodźcem był przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania. Trzonem sił powstańczych była Polska Organizacja Wojskowa oraz różne pomniejsze organizacje paramilitarne. Dowódcami wojsk powstańczych uczyniono majora Stanisława Taczaka, a od połowy stycznia 1919 roku gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Powstańcy w ciągu kilkunastu dni od wybuchu powstania kontrolowali już obszar o wielkości przekraczającej 25 tys. km²i mimo niemieckiej ofensywy zdołali utrzymać swoje pozycje. Warunki rozejmu z 11 listopada 1918 roku, dzięki wstawiennictwu państw Ententy, rozciągnięto na teren Wielkopolski. Walki zakończyły się 16 lutego 1919 roku kapitulacją sił niemieckich, a linia frontu stała się przyszłą granicą niepodległej Polski.