Powstanie Warszawskie było zbrojnym wystąpieniem, zorganizowanym przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”, wymierzonym przeciwko hitlerowskiej okupacji Warszawy. Wybuchło 1 sierpnia 1944 roku, a zakończyło się 3 października tego samego roku. Powstanie choć wymierzone było bezpośrednio przeciwko okupantowi, to miało też na celu wyzwolenie stolicy przed wkroczeniem do niej Armii Czerwonej. Już jesienią 1943 roku było jasne, że Armia Czerwona nie wyzwoli Polski spod hitlerowskiej okupacji. Dowództwo AK liczyło na to, że uda się w ten sposób zapobiec sowietyzacji Polski. Decyzję o podjęcie działań militarnych w obronie okupowanej Warszawy podjął generał Tadeusz „Bór” Komorowski. Walki trwały dwa miesiące. Mimo pewnej pomocy ze strony Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, Polska zdana była zasadniczo tylko na siebie. 26 tys. żołnierzy poniosło śmierć lub zaginęło, 20 tys. zostało rannych, a 15 tys. trafiło do niewoli. W wyniku nalotów, ostrzałów artyleryjskich i innych działań ze strony niemieckiej, zginęło między 150 a 200 tys. cywilnych mieszkańców Warszawy. Na skutek działań wojennych i wyburzania miasta prowadzonego systematycznie przez siły hitlerowskie zniszczeniu uległa większa część lewobrzeżnej Warszawy - zniszczono setki obiektów i zabytków. Po kapitulacji powstania żołnierzy umieszczano w obozach jenieckich, a ludność cywilną w obozach przejściowych (np. w Pruszkowie), skąd transportowano ją do Generalnego Gubernatorstwa, bądź kierowano do obozów pracy przymusowej w Niemczech.