Bitwa o Tobruk to konfrontacja stoczona między państwami osi (III Rzesza Niemiecka, Włochy), a wojskami alianckimi (Wielka Brytania, Australia, Związek Południowej Afryki, Czechosłowacja, Indie Brytyjskie) w trakcie II wojny światowej (31 marca 1941 – 27 listopada 1942) w mieście portowym, zlokalizowanym w północno-wschodniej Libii. Tobruk stanowił ważną strategicznie bazę zaopatrzeniową armii włoskiej, jednak 22 stycznia 1941 roku w wyniku dwudniowych walk, został zdobyty przez wojska brytyjskie, dowodzone przez gen. Archibalda Wavella. Po trwającej blisko dwa miesiące burzy piaskowej - wojska włoskie i niemieckie ruszyły do ofensywy. Począwszy od 30 marca 1941 roku doszło do walk pod Marsa el Brega, Agedabie, Bengazi, fortem Mechili oraz pod Derną, gdzie do niewoli dostał się gen. wojsk brytyjskich – Richard O’Connor. Tobruk broniła australijska 9. Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. Leslie Morsheada, 18. australijska Brygada 7. Dywizji Piechoty, cztery brytyjskie pułki artylerii, 3. brytyjska Brygada Czołgów oraz hinduski 18. Pułk Kawalerii. Twierdzę broniło łącznie 36 tys. żołnierzy, mających do dyspozycji 120 czołgów, 76 dział przeciwlotniczych oraz 6 pułków artylerii polowej i przeciwpancernej. Obrona Tobruku została wzmocniona w połowie sierpnia 1941 roku, za zgodą gen. Władysława Sikorskiego, polską Samodzielną Brygadą Strzelców Karpackich, pod dowództwem gen. Stanisława Kopańskiego oraz czechosłowackim 11. Batalionem Piechoty. Głównymi przeciwnikami obrońców Tobruku były cztery dywizje włoskie, a w tym: Brescia, Pavia, Trento, Bolonia oraz niemiecka 15. Dywizja Pancerna pod dowództwem gen. Erwina Rommla. Wartym odnotowania jest, że walki obronne toczono przy całkowitej przewadze lotnictwa niemieckiego (Luftwaffe), teren bazy atakowany był codziennie. Bitwa pod Tobrukiem była jedną z pierwszych porażek państw osi, jednak już w styczniu 1942 rozpoczęła się druga ofensywa gen. Rommla, która tym razem uwieńczona była sukcesem (21 czerwca 1942 roku).