10 zł, 200-lecie urodzin Pawła Strzeleckiego, Strzelecki

Powiększ

Kod produktu: PAR_755

Ocena

Napisz opinię

Cena: 110,00 zł

Ilość

Dodaj do listy życzeń

Podstawowe parametry:

Metal: Ag 925 (srebro)

Nakład: 20 000 szt.

Opakowanie: kapsel

Rok emisji: 1997

Średnica monety: 32 mm

Stan zachowania: menniczy

Waga monety: 14,14 g

Opis produktu

Awers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, po bokach orła oznaczenie roku emisji: 19-97, pod orłem napis: ZŁ 10 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA poprzedzony oraz zakończony pięcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: m/w.

Rewers monety: Popiersie Pawła Edmunda Strzeleckiego, w tle: zarys kontynentu Australii, stylizowane rysunki przedstawiające górę Kościuszki, kangura i strusia oraz stylizowane malowidła aborygenów. U góry, półkolem napis: Paweł Edmund Strzelecki 1797-1873.

Projektant monety: Ewa Tyc-Karpińska / Roussanka Nowakowska

Paweł Edmund Strzelecki urodził się w Głuszynie. Pochodził ze szlacheckiej rodziny herbu Oksza. Studiował geografię i geologię (prawdopodobnie w Heidelbergu i w Edynburgu). Już jako dziecko marzył o podróżach. Aby zrealizować to marzenie przez kilka lat pracował u księcia Franciszka Sapiechy, nadzorując jego majątki na Wschodzie. Po śmierci księcia w 1829 roku Strzelecki otrzymał wielki majątek, który pozwolił mu wreszcie zrealizować marzenia o zostaniu podróżnikiem. Istnieją dwie teorie, które tłumaczą powody jego wyjazdu z kraju. Pierwsza mówi, że Strzelecki wyjechał w obawie przed represjami po upadku powstania listopadowego. Druga, bardziej romantyczna, twierdzi, że do wyjazdu skłonił go nieszczęśliwy romans – Strzelecki zakochał się w kobiecie o imieniu Adyna, której ojciec nie zgodził się wydać jej za Strzeleckiego. Niemniej 8 czerwca 1834 roku Strzelecki przebywał w Liverpoolu, skąd wyruszył do Nowego Jorku. Jak się okazało, był to początek „podróży”, która miała potrwać dziewięć lat.

Strzelecki odwiedził Amerykę Północną, Meksyk, Brazylię, Urugwaj, Argentynę, Chile, Peru i Salwador. Potem skierował się na wyspy Pacyfiku: Markizy, Hawaje, Tahiti. Następnie, po trzymiesięcznym pobycie na Nowej Zelandii, udał się do Australii. Tuż po przybyciu Strzelecki zanotował w swoim dzienniku: „Od czasu mego przyjazdu do Sydney nie mogę się nadziwić, czy naprawdę jestem w stolicy tej Botany Bay, którą opisywano jako "społeczność zdrajców", jako najbardziej zdemoralizowaną kolonię znaną w dziejach świata, jako posiadłość, która raczej rzuca cień niż blask na brytyjską Koronę... Tego samego wieczoru, zachowując wszelkie środki ostrożności, ochraniając mój zegarek i sakiewkę, uzbrojony w kij, zeszedłem na ląd... Tymczasem na ulicach Sydney panował niezmącony spokój, jakiego nie widziałem w innych portach Zjednoczonego Królestwa. Ani śladu pijaństwa czy bijatyk marynarzy, ani śladu prostytucji. George Street, Regent Street imponowały domami i sklepami, których styl przypomniał Londyn. (...) odtąd mam poczucie absolutnego bezpieczeństwa, a delikatny powiew łączy się z nastrojem i czarem samotnego spaceru! O dziesiątej wieczorem ulice są już puste." Początkowo Strzelecki zamierzał badać minerały, ale jego uwagę przyciągnęła geologia New South Wales.

Chodził on także po górach, zdobywając kolejne szczyty, m.in. Mount Tomah, Mount King George. Jeden ze szczytów Strzelecki nazwał Mount Adine, na cześć swojej ukochanej Adyny. W 1844 roku Strzelecki osiadł w Londynie, gdzie, z przerwami na podróże, mieszkał przez następne 30 lat. W 1845 roku ukazało się jego słynne dzieło The Physical Description of New South Wales and Van Diemen's Land, które przyniosło mu światową sławę i splendor. Książka ta na wiele lat stała się podstawą wiedzy o Australii. W 1860 roku Strzelecki otrzymał tytuł doctor honoris causa Uniwersytetu w Oxfordzie, a w 1869 roku ordery św. Michała i św. Jerzego, przyznany za badania Australii; sporządzenie map topograficznych i geologicznych oraz odkrycie złota. Strzelecki był nie tylko wybitnym badaczem, ale także humanistą, wrażliwym na los innych ludzi. Kiedy w latach 1847-48 Irlandię nawiedziła klęska głodu, badacz wziął czynny udział w misji organizowanej przez British Relief Association. Spędzając zimę w Dublinie organizował pomoc dla mieszkańców, a najuboższym ułatwiał wyjazd do Australii.

Dzięki swojej postawie Strzelecki otrzymał miano romantycznej postaci ery wiktoriańskiej. Dowodem tego może być list adresowany do jego ukochanej Adyny, w którym to liście Strzelecki wysłał jej kwiat z Góry Kościuszki. Los, do pewnego stopnia zadośćuczynił jego strudzonemu sercu, gdy w 1866 roku Strzelecki spotkał się na krótko z Adyną w Genewie. Niestety góra, którą nazwał Strzelecki na cześć swojej ukochanej nazywa się dziś inaczej. Bez względu na to należy oddać Strzeleckiemu należne mu miejsce wśród wybitnych badaczy XIX wieku.nbsp;