100 zł, Helena Modrzejewska 1975

Powiększ

Kod produktu: PAR_272

Ocena

Napisz opinię

Cena:79,00 zł

Opis produktu

Awers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Ludowej, po bokach orła oznaczenie roku emisji 19-75, pod orłem napis: ZŁ 100 ZŁ. Znak mennicy pod łapą orła. W otoku napis: POLSKA/RZECZPOSPOLITA/LUDOWA.
Rewers monety: Popiersie Heleny Modrzejewskiej. W otoku napis: HELENA MODRZEJEWSKA. U dołu monety data: 1840-1909. Każdy napis poprzedzony i zakończony perełką.
Projektant monety: Stanisława Wątróbska

Helena Modrzejewska urodziła się 2 października 1840 w Krakowie. Nazwisko „Modrzejewska” przybrała na początku kariery aktorskiej. Była nieślubnym dzieckiem Józefy Benda.

Jej talent aktorski odkrył Gustaw Zimajer, o którym niewiele wiadomo. Wynajmował mieszkanie od matki Heleny, podobno był także jej kochankiem. Na pewno został pierwszym impresario, lub agentem, jakbyśmy powiedzieli dzisiaj, Heleny Modrzejewskiej. Był również jej pierwszym życiowym partnerem. Zaangażował aktorkę do występów wraz z trupą Konstantego Lobojki. Z Lobojką Modrzejewska objechała Galicję, wystąpiła również we Lwowie.

Jednak lokalna sława jej nie wystarczała, dlatego też odeszła od Zimajera i w 1865 roku udała się do Krakowa, gdzie występowała przez cztery lata. W tym czasie zagrała 110 ról w 360 sztukach. Okres krakowski był dla Modrzejewskiej nauką rzemiosła aktorskiego. Zdobyła wówczas nie tylko nowe umiejętności, ale jak sama mówiła, oduczyła się wielu złych nawyków scenicznych. Ponadto kierujący teatrem Stanisław Koźmian, twórca „szkoły krakowskiej”, nie tolerował efekciarstwa, zamiast którego zaszczepiał w aktorach ducha zespołowości i gry dyskretnej, opartej na obserwacji rzeczywistości i tekście sztuki.

Po okresie krakowskim przyszedł czas na zdobycie Warszawy, co nie było takie proste i długo się nie udawało. Modrzejewska zdobyła jednak przychylność Sergiusza Muchanowa, prezesa dyrekcji Teatrów Rządowych, oraz jego żony Marii Kalergis-Muchanow. Aktorka zadebiutowała na warszawskiej scenie 4 października 1868 roku. Kolejne jej role przyjmowano entuzjastycznie, więc Muchanow podpisał z nią kontrakt na stanowisko pierwszej aktorki dramatu i komedii. Powiodło jej się także w życiu osobistym, została żoną wielkopolskiego arystokraty Karola Chłapowskiego.

Przez osiem lat występów w Warszawie poznała również wiele znanych i wybitnych postaci, Józefa Chełmońskiego, Stanisława Witkiewicza czy noblistę, Henryka Sienkiewicza. W tym gronie zrodził się pomysł emigracji do Stanów Zjednoczonych. Modrzejewska zawsze mierzyła wyżej. Tak jak wcześniej u Lobojki nie wystarczyła jej „rola” lokalnej gwiazdki, tak też później status najpopularniejszej warszawskiej aktorki również nie spełniał wszystkich jej ambicji. W 1876 roku wraz z mężem i słanwymi przyjaciółmi wyemigrowała do Anaheim w Kalifornii. Pobyt w Ameryce nie był jednak łatwy, a sukces nie przyszedł Modrzejewskiej z taką łatwością, jak to miało miejsce w Polsce. Przede wszystkim, 36 letnia aktorka nie znała języka angielskiego, a farma, którą kupiła wraz z przyjaciółmi, splajtowała pochłaniając wszystkie ich fundusze. Modrzejewska wytrwale dążyła jednak do celu, którym było zostanie aktorką o światowej sławie. Po roku przeniosła się do San Francisco, gdzie przez kilka godzin dziennie uczyła się języka i doskonaliła role. Kilkakrotnie starała się o przesłuchanie w tetarze w San Francisco. W USA była jednak zupełnie nieznana, traktowano ją jako amatorkę. Mimo wielu przeciwności, w końcu udało jej się, jak zawsze. Na scenie California Theatre zadebiutowała tytułową rolą w "Adriannie Lecouvreur". Był to jej kolejny, ogromny sukces.

Jesienią 1877 roku ruszyła w pierwsze amerykańskie tournée, w czasie którego zjednała sobie amerykańską krytykę oraz publiczność. "To jedna z wielkich aktorek naszych czasów" - pisał recenzent "Public Ledger" z Filadelfii. W Ameryce Modrzejewska przybrała pseudonim „Modjeska”. Odnosiła sukcesy występując, najczęściej w repertuarze szekspirowkim na deskach amerykańskich oraz gościnnie na scenach brytyjskich.

W 1883 roku przyjęła obywatelstwo amerykańskie. W 1893 roku została poproszona o wygłoszenie odczytu na kongresie kobiet w Chicago (World’s Fair Auxiliary Congress), gdzie przedstawia sytuację kobiet pod zaborami rosyjskim i pruskim. Krytyczny stosunek Modrzejewskiej wobec rządu rosyjskiego wyrażony w przemówieniu spowodował wydanie ukazu carskiego, który zakazywał jej wjazdu na terytorium rosyjskie.

Ostatnia wizyta w Polsce miała miejsce na przełomie lat 1902 i 1903. W trakcie tego pobytu od 31 października 1902 do 28 kwietnia 1903 Modrzejewska występowała we Lwowie, Poznaniu i Krakowie.

Drugiego maja 1905 roku dała w Nowym Jorku jubileuszowe przedstawienie, a następnie udała się w dwuletnie tournée, po którym zakończyła karierę. Występowała potem jeszcze sporadycznie, wspierając cele charytatywne. Zagrała łącznie w 260 rolach.

Zmarła w Bay Island w East Newport w Kalifornii 8 kwietnia 1909 roku. Jej pogrzeb odbył się w Los Angeles. Później, zgodnie z ostatnią wolą, jej szczątki spoczęły obok grobu matki w Krakowie na cmentarzu Rakowickim.

Źródła: Monika Mokrzycka-Pokora, Helena Modrzejewska (Modjeska), sierpień 2006. Gazeta w Krakowie, lipiec 2001.

100 zł, Helena Modrzejewska 1975

Podstawowe parametry:

Opis produktu

Opinie

Napisz opinię

Podobne produkty z tej kategorii

Kontakt

Szukaj

Kategorie